نرگس دهقانی - دانشجوی کارشناسی ارشد معماری، دانشکده هنر و معماری، دانشگاه آزاد اسل

یکی از مسائلی که امروزه در مورد طراحی شهری و محیط مطرح است، مناسب سازی محیط برای معلولین می باشد. در ایران نیز بعد از 8 سال جنگ تحمیلی و افزوده شدن جانبازان به معلولین جسمی، نیاز برای تامین امکانات لازم برای چنین افرادی به خوبی احساس می شود. این مقاله به مساله طراحی دسترسی فضاها برای معلولین و افراد مسن می پردازد. طراحی یک محیط باید به گونه ای باشد که همه افراد از جمله کسانی که ناتوانی جسمی دارند یا مسن هستند، بتوانند بدون کمک دیگران به محیطی نزدیک شوند، وارد شوند، عبور کنند و بتوانند بدون مشکل ازامکانات آن مکان استفاده کنند. برای طراحی نیاز به گروه بندی معلولین داریم. همچنین لازم است که نیازهای طبیعی دسترسی برای گروه های مختلف معلولین را بشناسیم. در طراحی محیط معمولا با چهار گروه از معلولین سر و کار داریم: 1ـ معلولین جسمی (ارتوپدیک)؛ 2ـ معلولین حسی (دیداری و شنیداری)؛ 3ـ معلولین ذهنی؛ 4ـ معلولینی که ترکیبی از مشکلات ذکر شده را دارا می باشند. در طراحی فضاهای محصور یا آزاد لازم است که در برآوردن امکاناتی که چنین افرادی نیاز دارند توجه لازم را مبذول داریم. به عنوان مثال در مورد معلولین جسمی که از صندلی چرخدار استفاده می کنند، سیرکولاسیون معضل اصلی محسوب می شود. نیاز فضایی برای معلولین جسمی که بدون صندلی چرخدار حرکت می کنند و معلولین حسی و ذهنی از فضای مورد نیاز برای مانور صندلی چرخدار متجاوز نیست. معلولینی که از صندلی چرخدار الکتریکی استفاده می کنند نیاز به فضایی عریض دارند، در حالی که کسانی که از صندلی چرخدار با کمک شخص دیگر استفاده می کنند به فضایی طویلتر احتیاج دارند. از انجا که بسته به نوع معلولیت لزوم طرح و نقشه های متفاوتی احساس می شودف در این مقاله پس از ارائه تعاریف اولیه و گروه بندی معلولین سعی شده تا خطوط اولیه طراحی برای دسترسی معلولین به اماکن خصوصی و عمومی، چه به عنوان ساکن، چه به عنوان کارمند و چه به عنوان ارباب رجوع، پیشنهاد شود.

دسترسی ، معلولین حسی - ذهنی - حرکتی ، مناسب سازی