حمیده فرهمندیان - کارشناس شهرسازی در مهندسین مشاور آرمانشهر

امروزه با افزایش جمعیت در شهرها وجود فضاهایی برای پر کردن ایام فراغت به ویژه برای کودکان و نوجوانان و حتی کهنسالان ، اهمیت بسیاری یافته است. در ایجاد یا متناسب کردن فضاهای ورزشی با رویکردهای مختلفی می توان اظهار نظر نمود. در رویکرد هایی مانند رویکرد کارکرد گرایانه به تناسب فضاهای ورزشی (مبتنی بر ویژگی های مصرف کننده) اشاره می شود ورویکرد ساختار گرایانه به تناسب فضاهای ورزشی (مبتنی بر نظر مشارکت کنندگان و یا مبتنی بر نظر حمایت کنندگان) اشاره دارد. راقم این سطور بر آن است که بر اساس ویژگی های مصرف کننده، فضای مناسب ورزشی را پیشنهاد نماید که بیشترین زمان استفاده از فضاهای ورزشی انجام شود و نیز دستاوردهای بیشتری در رابطه با نواموزان با کلوپ های ورزشی حاصل نماید. در گذشته استفاده نابجا و نامناسب از فضاهای خالی شهر و تبدیل آن به فضاهای ورزشی ناکارآمد، برای کشوری همچون ایران با جوانان و کودکان بسیار، در شهرهایی پر جمعیت که هر لحظه متراکم تر می شود، چیزی جز کژرفتاری و ناامیدی در امر ورزش به ارمغان نیاورده بود. توجه لازم به مخاطبین این فعالیت های پر جاذبه و فراگیر که می تواند هم اوقات فراغت و تخلیه انرژی کودکان و نوجوانان را با هزینه ای بسیار نازل انجام دهد و هم به دلیل افزایش سلامتی هزینه های بهداشتی را کاهش دهد، از ضرورت های جوامع شهری به شمار می رود. طراحی و مناسب سازی طراحی فضاهای ورزشی باید بر اساس نمونه ها و مقیاس و اندازه فعالیت های ورزشی مخاطبین تعیین گردد تا بتواند با فضاهای هم جوار خود سازگاری یابد. همچنین، لازم است بین شوراهای محلی و طراحان شهری این فضاها، هماهنگی های لازم انجام شود تا به نیازهای محلی اینگونه فضاها نیز پاسخ داده شود. می توان گفت که بیشترین متقاضیان ورزش و بازی، کودکان و نوجوانان هستند. همچنین به جرات می توان گفت مناسب ترین فضاهای ورزشی محلی، هم جوار و یا در قرب مدارس واقع شده اند. بنابراین این فضا با نام «فضای ورزش – مدرسه» در این مقاله خواهد آمد. طراحی کالبدی این فضاها باید طوری طراحی شوند تا ارتباط عمودی بین کلوپ های ورزشی و نیازمخاطبین را به خوبی برآورده سازند. به عبارت دیگر ، پلی برای ورود نو ورزشکاران به کلوپ های ورزشی باشند. همچنین قابلیت استفاده چند منظوره در صورت وقوع حوادث را داشته باشند. ثانیاً، ارتباط این قضاها با مدارس باعث می شود که قابلیت مراقبت توسط مربیان مدارس افزایش یابد. فرم و مقیاس توجه به فضای فعالیت در سطوح اولیه ورزشی به ویژه جداسازی محیط های فعالیت و ایجاد اتاق ها و تسهیلات مانند اتاق تعویض لباس، دستشویی ها و نیز فضاهای اطلاع رسانی مانند اتاق مدیریت و بردها و همچنین توجه به سن و محدودیت های سنی و انتخاب نوع ورزش از اساسی ترین موارد قابل توجه است که طراحان باید آن را در طراحی لحاظ نمایند. در خاتمه فضای ورزشی مدرسه با توجه به کمبود فضاهای ورزشی مدارس و نیز انعطاف پذیری آن می تواند به یک مرکز فرهنگی – تفریحی محلی تبدیل گردد و فاصله بین خانواده ها و مدارس را به هم نزدیک تر نماید.

توسعه پایدار شهری ، ورزش ، مدرسه ، نوسازی بافت های فرسوده ، قابلیت های نهفته شهری ، سازمان فضایی ، ساخت و ساز نظام مند ، ورزش - محله ، قابلیت های نهفته شهری