سمانه محمدیان - کارشناس معماری، شهرستان سمنان
ملیحه ابراهیمی - لیسانس زبان خارجی

طبق آمار سازمان بهداشت جهانی 10% جمعیت دنیا دچار معلولیت جسمی هستند. درکشور ما بعد از انقلاب اسلامی و جنگ تحمیلی معلولیت سیری فزاینده داشته است. جانبازان که از جوانان با ایمان این سرزمین بوده اند، اکنون از انجام مسائل زندگی خود عاجز گشته اند. موانع معماری و شهری موجود یکی از بزرگترین سدهای شرکت آنان در فعالیت های اجتماعی است. چنین افرادی به دلیل همین موانع با عدم تحرک و دسترسی به تسهیلات محیط شهری رو به رو هستند و جامعه نیز بی بهره از نیروهای بالقوه آنان است. همه ما هر روزه در سطح شهر بارها شاهد بوده ایم که افراد سالخوده، مادرانی که کودکان خود را در کالسکه حمل می کنند و معلولینی که با وسایل کمکی یا صندلی چرخدار از قطع پیوستگی حرکت در راسته پیاده دچار مشکل گشته اند. گاه یک پله، یک گذرگاه باریک و یا کف خاکی یا… از جمله عوامل بازدارنده خروج معلولین از منزل به شمار میروند و همین مساله عمده ترین عامل انزوای معلولین است. رفع این موانع از پر اهمیت ترین اقدام هایی است که ضامن مشارکت هر چه بیشتر معلولین و جانبازان در امور مربوط به جامعه خودشان خواهد بود. در این تحقیق ابتدا بر اساس مطالعات میدانی در سطح شهر سمنان مشکلات و موانع موجود در شبکه دسترسی پیاده شهری شامل کوچه ها، پیاده روها، و عدم تداوم حرکت راحت در مسیرهای پیاده و عناصر و مبلمان شهری شامل پله های ارتباطی بین پیاده رو ها و خیابان. محل عبور عابر پیاده ، سطح شیب دار، وسایل حمل و نقل عمومی ، توقف گاه ها ، تلفن عمومی ، مرکز خدماتی و اداری از قبیل بانک ها، ادارات پست و مخابرات و … همراه با تصادیر به تفضیل بررسی شده است. همچنین آدرس محل سکونت جانبازان و معلولین در سطح شهر از ادارات بهزیستی و بنیاد شهید دریافت گردیده است . در بخش های بعدی ضوابط و استانداردهای طراحی فضاهای عمومی و خصوصی شهری به منظور قابل استفاده کردن این فضاها برای جانبازان و معلولین جسمی –حرکتی بررسی شده و در نهایت راهکارهای کلی طراحی ارائه و هر یک از عناصر شهری در حالت بهینه در سطح شهر طراحی گردیده و برآورد مالی – اعتباری آن تعیین شده است. به امید آنکه با مناسب سازی و رفع موانع معماری در سطح شهر شاهد حضور یکسان افراد معلول در جامعه باشیم.

معلولیت ، مناسب سازی ، شبکه دسترسی ، مبلمان شهری ، فضاهای عمومی و خصوصی شهری