امید شیخ اسماعیلی - دانشجوی دکتری، گروه مهندسی آب، دانشگاه شهید چمران اهواز
عبدعلی ناصری - دانشجوی دکتری، گروه مهندسی آب، دانشگاه شهید چمران اهواز
هادی معاضد - دانشجوی دکتری، گروه مهندسی آب، دانشگاه شهید چمران اهواز

این تحقیق با هدف بررسی الگوی توزیع رطوبتی تحت آبیاری قطره ای در خاک های منطقه استان خوزستان در شرایط آزمایشگاهی و مزرعه انجام پذیرفت. به منظور رصد وضعیت رطوبتی خاک ها در هر دو مدل فیزیکی و مزرعه آزمایشی اقدام به کارگذاری حسگرهای دفنی دستگاه انعکاس سنجی امواج (TDR) در اعماق مختلف و انجام آبیاری قطره ای از نوع نقطه ای- سطحی با دبی های 2، 4 و 8 لیتر در ساعت گردید. اندازه گیری ویزگی های فیزیکی خاک ها همراه با مقادیر رطوبت در مکش های معین برای تعیین پارامترهای هیدرولیکی مدل رطوبتی ون گنوختن- معلم با کمک نرم افزار RETC شد. نتایج این مدل سازی نشان داد افزایش رطوبت اولیه خاک ها می تواند باعث گسترش سطحی جبهه رطوبتی و کاهش نفوذ عمقی شود. بر این اساس، کشاورزان و بهره برداران لازم است قبل از شروع آبیاری با ارزیابی ابعاد احتمالی پیاز رطوبتی ناشی از رطوبت اولیه مزرعه بتوانند ساعات آبیاری را با توجه به نیاز آبی گیاه در مراحل مختلف رشد تنظیم نمایند. به مهنسان مشاور توصیه می گردد در طراحی ها از قطره چکان های با دبی بیش از 4 لیتر در ساعت در خاک های لومی یا دارای بافت سنگین تر مانند اراضی آبرفتی دشت خوزستان پرهیز کنند.

آبیاری قطره ای، بافت خاک، جبهه رطوبتیف مدل سازی