باقر بابانژاد - کارشناسی ارشد مدیریت شهری، گمرک جمهوری اسلامی ایران

توجه به نقش استراتژیک حمل و نقل عمومی برای جذب گردشگر سالمند و معلول موضوعی حیاتی و مهم است و انجام این عمل هزینه نبوده بلکه یک سرمایه گذاری قابل قبول و از ضروریات توسعه صنعت توریسم محسوب می شود. معلولان وسالمندان کسانی هستند که بخشی از توانای های جسمی و حرفه ای و اجتماعی و یا ذهنی خود را از دست داده اند و یکی از دغدغه های مشترک انان ضعف و ناتوانی در جابجایی و حرکت است، طبق آمار سرشماری سال 1390 از کل جمعیت 75 میلیونی کشور تعداد معلولین 1.5 میلیون نفر و تعداد سالمندان به 6 میلیون نفر می رسد. مطالعات و بررسی های انجام شده در اقصی نقاط جهان حاکی از آن است که توسعه حمل و نقل عمومی ویزه معلولان و سالمندان اگرچه بارمالی سنگینی را بر شهرها تحمیل می نماید ولی دارای منافع بسیاری از جمله کمک به کارایی و نیازهای حمل و نقل شهروندان به ویزه قشر آسیب پذیر معلول و سالمند است که نقش مهمی در بهبود صنعت توریسم ایفا می کند. امروزه معلولان و سالمندانگردشر نباید نگران چگونگی رفت و آمد و حضور پیدا کردن در اجتماع باشند، خصوصاً حمل و نقل عمومی کارآمد ویزه آنان تا حد زیادی در برطرف نمودن نیازهای این افراد برآمده است. البته انتظار نادرستی است اگر فکر کنیم تنها نهادهای دولتی به رفع این کاستی ها بپردازند. چون منافع گردشگری شامل همه لایه های جمعیتی حتی خانواده ها هم می شود. طبق تعریف سازمان جهانی گردشگری، به فردی که به منظور تفریح یا حتی کسب و کار بمدت زمانی بیش از 42 ساعت و کمتر از یک سال به سرزمینی غیراز محل اقامت خود می رود گردشگر گویند، با توجه به بازار رو به رشد صنعت توریسم، باید پذیرفت که گردشگری معلولان و سالمندان خیریه نبوده بلکه یک تجارت نوظهور است، برنامه ریزی استراتژیک در زمینه حمل و نقل عمومی با هدف جذب توریسم داخلی و خارجی و ارائه فرصتهای برابر برای معلولان و سالمندان باید از اولویتهای مسئولین این امر باشد که متاسفانه با وجود هزینه های بالای مسافرت افراد معلول و سالمند نسبت به سایر افراد جامعه هنوز این امر به درستی محقق نشده است. در این مقاله با ارائه تعریفی از نقش استراتژیک حمل و نقل عمومی به ارائه راه کارهای جذب گردشگر معلول و سالمند و مشکلات ناشی از عدم اجرای مناسب سازی حمل و نقل عمومی در کشور پرداخته و در پایان پیشنهاداتی در جهت تحقق آن ارائه داده است.

گردشگر، نقش استراتژیک، حمل و نقل عمومی، معلول و سالمند، صنعت توریسم