مژگان رضائی - کارشناسی ارشد جغرافیای طبیعی – اقلیم شناسی ، مدرس دانشگاه جامع علمی کاربردی
بهنام ذوالفقاری - کارشناسی ارشد شهرسازی – منطقه ای ، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکز

امروزه یکی از چالش های عمده ناپایدارکننده شهری کشور، گونه ای شهرنشینی با مشکلات حاد موسوم بهاسکان غیر رسمی یا حاشیه نشینی می باشد .وضعیت عمومی زندگی شهری در کشورهای رو به توسعه ، اوضاعنگران کننده ای را طی دهه های گذشته، به وجود آورده است. مسائلی چون افزایش شتابان جمعیت، رشدفقر، کاهش شاخص های کیفیت زندگی، ازدیاد بیکاری،رشد سکونتگاههای غیر رسمی (حاشیه نشینی)،آلودگیهای زیست محیطی و . . . شهرها را با بحران های متعدد روبرو ساخته است از مهمترین مسائل و مشکلاتکشور های در حال توسعه از جمله ایران وجود سکونتگاههای غیر رسمی در اطراف شهر ها می باشد ، ایجادسکونتگاهها در مکان های غیررسمی و مطالعه نشده از لحاظ ژئومورفولوژی در پیامد های طبیعی آسیب پذیر واز لحاظ اجتماعی دارای مشکلات فراوان می باشد . از جمله پیامد های طبیعی آن حرکت های دامنه ای درارتفاعات نزدیک این سکونت گاهها است که به صور گوناگون همچون زمین لغزش ، خزش و ... قابل مشاهدهاست . مناطقی که دارای شرایط آب و هوایی خشک و نیمه خشک همچون زاهدان هستند در معرض طوفانهای شدید خواهند بود که این یکی دیگر از معضلات سکونت گاههای غیر رسمی است . باید در نظر داشت کهحاشیه نشینان نسبت به شهر نشینان آسیب پذیرتر و در معرض آسیب بیشتری قراردارند (از نظر فرهنگی، بهداشتی و آموزشی). در نهایت قشرکم درآمد که در حاشیه شهر ها در سکونت گاههای غیررسمی سکونت پیدا کرده اند از محیط مورد نظر کوچ نموده و به مکانی نقل مکان می کنند که نه از لحاظ فرهنگی و نه از لحاظ اقتصادی با آن همخوانی ندارند ، در نتیجه با شیوع بزهکاری در این مناطق روبه رو خواهیم گشت ، درنتیجه رسیدن به توسعه پایدار به تعویق می افتد و برای نیل به این منظور باید توجه ویژه به آن مبذول داشت.چرا که زاهدان بزرگترین شهر جنوب شرق کشور و جاذب مهاجرین از مرزها نیز می باشد.

سکونت گاههای غیررسمی ، ژئومورفولوژی ، زاهدان ، حاشیه نشینی، توسعه پایدار