الهه اکبری - عضو هیئت علمی دانشکده جغرافیاو علوم محیطی ، دانشگاه حکیم سبزواری
نادیا بقائی نژاد - دانشجوی کارشناسی ارشد هیدروژئومورفولوژی در برنامه ریزی محیطی ، دانشگاه حکیم سبزواری
علی بهشتی قله زو - دانشجوی کارشناسی ارشد هیدروژئومورفولوژی در برنامه ریزی محیطی ، دانشگاه فردوسی مشهد

بیش از یک سوم از اراضی جهان دارای اقلیم خشک و نیمه خشک اند و پدیده بیابان زایی در این مناطق در حال پیشرویاست .مطالعه حاضر با استفاده از فن سنجش از دور و تصاویر ماهواره ای با قدرت تفکیک طیفی و مکانی بالا ، به بررسیپایش پهنه های شوری به منظور ارزیابی بیابان زایی در بخش داورزن شهرستان سبزوار پرداخته است. در این تحقیق ازنرم افزار سنجش از دور ،و GIS و تصاویر ماهواره ای لندست 7 مربوط به سنجنده + ETM در دو بازه زمانی سالهای 1987و 2006 میلادی استفاده شده است. به این ترتیب که پس از ترکیب باندها به روش خایر ، از طریق فن آشکارسازی (band5 – band7 / band 5 + band7 ) تصاویر به روش حداکثر احتمال طبقه بندی و نقشه پهنه های شوری در دو زمان تهیه گردید. درنهایت براساس نقشه خروجی 2006 مساحت پهنه های شوری 20.393 کیلومترمربع (75%) شوری قابل ملاحظه 327.143 کیلومتر مربع (13.38%) شوری متوسط 948.342 کیلومتر مربع (38.59%)، شوری کم 695.520 کیلومتر مربع (28.30%) و مساحت پهنه های شوری ناچیز 465.769 (18.95%) می باشد. مقایسه این نقشه با نقشه سال 1987 بیانگر کاهش شوری زیاد و افزوده شدن وسعت زمین های باشوری متوسط و قابل ملاحظه می باشد. یافته های تحقیق عواملی همچون نزدیکی و مجاورت با کویر مزینان و برداشت بی رویه آب از سفره های اب زیرزمینی را به عنوان عامل اساسی و محوری در ایجاد و تشدید بیایان زایی در طی بازه زمانی 19 سال معرفی نمود.

پهنه های شوری ، بیابان زایی ، سنجش از دور ، gis دشت داورزن