طاهره شهبازی - دانشگاه پیام نور هرسین گروه جغرافیا و برنامه ریزی شهری
بهناز قهیه ای - آموزش وپرورش اراک

خشکسالی ازجمله بلایای طبیعی است که به صورت متناوب جوامع بشری را ازطریق اثرات منفی برروی منابع آب وکشاورزیوبه تبع آن اقتصاداین جوامع رادچارمشکل می سازد. شهرستان زاهدان با توجه به موقعیت جغرافیایی و وضعیت آب وهواییخاص خود از وقوع پدیده خشکسالی در امان نیست. قرارگیری در عرضه ای پایین و دور بودن از محدوده اثر جبهه هایمدیترانه ای نسبت به سایر نقاط کشور سبب شده که این منطقه از رطوبت کمتری برخوردار باشدو در نتیجه همواره با خطراتو عوارض ناشی از خشکسالی مواجه بوده و باشد.به منظور بررسی خشکسالی های شهرستان زاهدان، آمار یک دوره 21 ساله درطی سال زراعی 70-1369 تا 85-1384 و 1389-1390 به صورت ماهیانه برای 5 ایستگاه هوا شناسی (شامل ایستگاه های سینوپتیک و بارانسنجی) از سازمان آب منطقه ای و اداره کل هواشناسی استان سیستان و بلوچستان اخذ گردید.سپس بر اساس شاخص SPI خشکسالی های کوتاه مدت مورد مطالعه قرار گرفت و نتایجی به شرح زیر بدست آمد SPI های کوتاه مدت (سه ماهه) به تغییرات بارندگی ماهانه سریعاً پاسخ میدهند. بنابراین می توانند کاهش های بارندگی ماهانه را به خوبی نمایش دهند، لذا در کشاورزی و زراعت های مختلف یکساله می توان از نتایج آن استفاده نمود. توالی وقوع خشکسالی های کوتاه مدت در ایستگاه های مورد مطالعه کاملاً یکنواخت نمی باشد.در منطقه مورد مطالعه بر اساس مدل SPI در مقیاسزمانی سه ماهه در چهار ماه مورد مطالعه خشکسالی های با درجه بسیار شدید روی نداده است.در تمامی ایستگاه ها بر اساسمدل SPI در چهار ماه مورد مطالعه خشکسالی ها از نوع ملایم تا متوسط بوده است.از بین شش محصول مورد مطالعه تنهامحصول جو بیشترین تاثیر را از خشکسالی پذیرفته است.

شهرستان زاهدان-شاخص SPI –توزیع گاما- محصول جو