مسعود صفایی پور - عضو هیات علمی و دانشیار دانشگاه شهید چمران اهواز
معصومه توانگر - عضو هیات علمی جهاد دانشگاهی مشهد، دانشجوی دکتری جغرافیا و برنامه ریزی شهری دانشگاه شهید چمران اهواز

گردشگری مذهبی شکلی از جهانگردی است که "مطلقاً یا قویا " برای دلایل مذهبی بر انگیخته شده باشد. یکی از ابعادگردشگری مذهبی، سفر و حرکت در مسیرهای مذهبی است که نهایتا در مقصد به یک مکان مقدس منتهی می شود. این نوعحرکت غالبا دارای آدابی خاص و متفاوت بوده و با انجام برخی آیین ها و مراسم دینی همراه است. این شرایط نوعی آرامش روانی وفکری برای زائران مسیر به وجود می آورد که شاید در سایر انواع گردشگری نتوان به آن دست یافت. تحقیق حاضر مطالعه تطبیقیاست و با هدف بررسی وضعیت گردشگری در دو مسیر مذهبی سانتیاگو در اسپانیا و بخشی از جاده ولایت (نیشابور تا مشهد) درایران، بررسی امکانات و تسهیلات موجود در این دو مسیر، مقایسه آنها وارائه راهکارهای پیشنهادی احیاء جاده ولایت (از نیشابور تامشهد) تدوین یافته است. بررسی ویژگیهای این دو مسیر نشان داد که علی رغم هدف مشترک زائران دو مسیر در رسیدن بهآرامش معنوی، تفاوت معناداری بین این دو مسیر به لحاظ آداب و رسوم حاکم بر آن، وجود ندارد. تفاوت در شیوه مدیریتگردشگری در شهر مقصد و مسیر ها، زمان و مناسبتهای ویژه سفر، امکانات موجود و نوع گردشگری این مساله را اثبات می کند.مهمترین مساله ای که موجب توسعه فعالیتهای گردشگری در یک منطقه می شود، مدیریت سیستماتیک و برنامه ریزی بر اساساصول مدیریت استراتژیک با تاکید ویژه بر رعایت اصول توسعه پایدار و حفاظت از منابع طبیعی و فرهنگی مکانهای جغرافیاییاست. بر این اساس دو راهکار اساسی جهت مدیریت و برنامه ریزی برای توسعه پایدار گردشگری در جاده ولایت پیشنهاد شده کهعبارتند از: تهیه چشم انداز مسیر گردشگری مذهبی جاده ولایت با افق 20 ساله و تهیه برنامه راهبردی توسعه جاده ولایت با تاکیدویژه بر احیاء و باززنده سازی شهرها، روستاها و میراث فرهنگی واقع در مسیر و بهره گیری از سایر پتاسیلهای فرهنگی و طبیعی منطقه.

جاده ولایت، سانتیاگو، گردشگری مذهبی، مسیر گردشگری، مدیریت گردشگری