ابوالفضل شمسایی - استاد دانشکده مهندسی عمران دانشگاه صنعتی شریف
امیر فریدمجتهدی - دانشجوی کارشناسی ارشد عمران - آب ، دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات - کار

یکی از مسائل مهم در نیروگاه های برق آبی کوچک که مستقیما از رودخانه آبگیری می نماید، ورود رسوب به آبگیر نیروگاه ناشی از عدم کفایت حوضچه رسوبگیر می باشد . از این رو با توجه به اثرات مخرب بار رسوبی بر روی تاسیسات و تجهیزات نیروگاه، طراحی بهینه حوضچه رسوبگیر حائز اهمیت فراوان خواهد بود. در این راستا باید نوع حوضچه و همچنین اندازه ابعاد و شیب طولی و عرضی آن تعیین گردد. از طرف دیگر تغییرات عمق رسوب در طول کانال آب بر باید محاسبه شود. وجود رسوب در سطح آب در انتهای حوضچه رسوبگیر ناشی از عدم بازدهی کامل حوضچه می باشد. برای جلوگیری از ورود رسوبات به حوضچه رسوبگیر لازم است ابتدا محلی مناسب برای آبگیری از رودخانه تعیین گردد و سپس چگونگی از ورود رسوبات به حوضچه رسوبگیر لازم است ابتدا محلی مناسب برای آبگیری از رودخانه تعیین گردد و سپس چگونگی طراحی دیوراه های هدایتکننده کینگ به منظور سهولت ورود آب، با رسوب کمتر به داحل دهانه ابگیر بررسی شود. برای طرا حی حوضچه رسوبگیر می تون از روشهای مختلفی نظیر نمودارهای آیین نامه امریکا و یا از روش سرعت سقوط ذرات در حوضچه رسوب گیر و بالاخره استاندارد حداقل حجم وزمان ممکن برای عبور از حوضچه رسوب گیر استفاده نمود. به منظور تعیین تغییر ات در میزان ته نشینی رسوب در طول کانال می توان از نرم افزارهای مناسب که درآن تغییرات میزان رسوب در طول کانال مدل می شود، استفاده کرد. با بررسی سه روش مختلف برای طراحی حوضچه رسوبگیر، مشخص شده است که روش سرعت سقوط ذرات رسوب، ضمن این که از اصول علمی بالاتری نسبت به بقیه روشها برخوردار است، ابعاد اقتصادی تری را نیز برای حوضچه رسوبگیر، نتیجه می دهد. با کاربرد این روش در حوضچه رسوبگیر نیروگاه برق آبی شش رودبار، طول عرض و ارتفاع این حوضچه به ترتیب برابر 4/8، 1 و 1/5 متر محاسبه شده است. همچنین با استفاده از نرم افزار (HEC-6) تغییرات سطح رسوب در طول کانال آب بر نیروگاه محاسبه شده است.

حرکت و ته نشینی رسوب ، دهانه آبگیر ، دیوارهای هدایت کننده (King) ، حوضچه رسوبگیر