حسن احمدی - عضو هیات علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد رودهن، کارشناس هیدرولیک شرکت توسعه م
عباس شاکری داریان - کارشناس ارشد سازه هیدرولیکی - دانشگاه آزاد اسلامی واحد دماوند .
ابوالفضل شمسایی - دکترای عمران، استاد دانشکده مهندسی عمران دانشگاه صنعتی شریف

انباشت رسوب در مخزن سدها سبب کاهش حجم و عمر مفید مخازن ذخیره آب می گردد و این مساله اهمیت بررسی پدیده انباشت رسوب در مخازن، جهت پیش بینی نحوه توزیع رسوب و ارایه فرامین مدیریتی در کنترل مخازن را کاملا مشهود می سازد . در این راستا راههای متعددی جهت برآورد رسوب مخازن ارایه شده است که از این میان، استفاده از روشهای ریاضی مبتنی بر معادلات جریان، مناسبترین روش از لحاظ صرف وقت، هزینه و دقت در برآورد و پیش بینی توزیع رسوب در مخزن می باشد . بکار گیری این روش مستلزم حل معادلات حاکم بر جریان و رسوب، توسط انواع مدلهای ریاضی ارائه شده می باشد . در این تحقیق برای تعیین چگونگی توزیع رسوب در مخازن سدها، مدل ریاضیGSTARS2,1مورد استفاده قرارگرفته و در مدیریت داده های ورودی از سیستم اطلاعات جغرافیایی (GIS( استفاده شده است . پیشرفت تکنیک های سنجش از دور و استفاده از دستگاه های اندازه گیری در زمینه های مختلف کمیت و کیفیت آب از طرف دیگر، امکان دسترسی به حجم عظیمی از داده ها را در زمینه مهندسی منابع آب در مناطق مختلف جهان مهیا کرده است . در مسائل کنترل، ذخیره سازی و به هنگام نمودن منابع آب، بررسی و تجزیه و تحلیل این حجم از داده ها نیازمند استفاده از امکانات خاص نرم افزاری و سخت افزاری است که GIS به نحو مطلوبی آنرا فراهم می سازد و مدیریت داده های مختلف و انجام عملیات مکانی بین لایه های مختلف را امکانپذیر می نماید . در این مقاله با مطالعه موردی بر روی مخزن سد میناب، از برنامه ILWIS به منظور دستیابی اطلاعات تکمیلی در زمینه روند رسوبگذاری مخزن این سد، بصورت تلفیقی با مدل ریاضی GSTARS2,1 استفاده گردیده است . نتایج حاکی از آن است که برای طراحی هیدرولیکی بهینه مخزن سدها، می توان با استفاده از روش ارائه شده، نسبت به پیش بینی نحوه انتقال و توزیع رسوب در مخزن سدها اقدام نمود و این روش با استفاده از روشها و تحلیلهای بکار رفته در مدلGSTARS2,1 از دقت قابل قبولی برخوردار بوده و نتایج حاصل شده GIS و ابزارهای قدرتمند تحلیلهای مکانی قابل اتکا می باشند .

روندیابی رسوب، سد میناب، GSTARS2,1 ، ILWIS