حسین معصوم بیگی - عضو هیات علمی دانشکده بهداشت، دانشگاه علوم پزشکی بقیه ا . . (عج )
محمدرضا جلیلی قاضی زاده - عضو هیئت علمی دانشگاه صنعت آب و برق - کارشناس عالی مطالعات سد ونیروگاه

دسترسی به آب آشامیدنی سالم، یکی از نیازهای حیاتی جوامع است . تامین امنیت آبرسانی و شبکه توزیع آب که همچون دستگاه گردش خون در بدن، امکان حیات و ادامه فعالیت را درجامعه میسرمیسازد، بخشی از مدیریت آبرسانی می باشد . با توجه به اهمیت تاسیسات آبرسانی، گاهی درعملیات تخریبی و خرابکاری دشمن، این تاسیسات به عنوان مراکز استراتژیک مورد هدف قرار میگیرند که ممکن است منجر به آسیب جدی به جامعه و گاهی ایجاد بحرانهای امنیتی شود . دشمن اگر ازطریق حملات فیزیکی قادر به آسیب رساندن نباشد، ممکن است با عملیات تخریبی یا آلوده سازی منابع، تاسیسات آبی را مورد حمله قرار دهد، که جبران خسارات وارده یا جایگزین کردن آنها بسیار سخت و زمانبر خواهد بود . برای مقابله با این موضوع، انجام مهندسی پدافندغیرعامل در تاسیسات آبی پیشنهاد شده است . مهندسی پدافندغیرعامل یک نیاز معماری، مهندسی و استراتژیک، برای کاهش تاثیر عملیات دشمن و تامین امنیت پایدار سیستمهای تامین آب مانند سدها، چاه های آب، خطوط انتقال، ایستگاههای پمپاژ، تصفیهخانه، مخازن ذخیره و شبکههای توزیع آب میباشد . مهندسی پدافند غیرعامل موضوعی است که با توجه به تحولات بین المللی، اهمیت آن در سالهای اخیر بیشتر روشن شده است . در مورد مهندسی پدافند غیرعامل در سدها و نیروگاههای آبی کشور مطالعات پراکندهای انجام شده است، اما در مورد خطوط انتقال و تاسیسات آبرسانی پاییندست سدها مطالعات گزارش شده بسیار محدود است . با توجه به اینکه شبکه های آبرسانی پاییندست سدها محل تحویل مستقیم آب به مصرف کننده می باشند، در موضوع مهندسی پدافندغیرعامل - از اهمیت بالائی برخوردار هستند . دراین مقاله، به صورت اجمالی ملاحظات مهندسی پدافند غیر عامل برای تاسیسات آبرسانی شامل سد و نیروگاه، خطوط انتقال، تصفیه خانه، مخازن ذخیره و شبکههای آبرسانی، مورد بررسی قرار گرفته و راه کارهای مناسب برای ملاحظات طراحی و اجرائی این تاسیسات ارائه شده است . گستردگی تاسیسات آبرسانی و انواع تهدیدات موجود برای این تاسیسات، حاکی از اهمیت موضوع ارائه شده در این مقاله میباشد