آذین علیزاده
مصطفی چرم - عضو هیئت علمی دانشگاه شهیدچمران اهواز

خاک های آلوده به فلزات سنگین مشکلات بزرگی را در سرتاسر جهان بوجود می آورند . پالایش گیاهی یک روش آلودگی زدایی مستقیم برای خاک است که گیاه با ترسیب و تجزیه ترکیبات آلاینده در ریزوسفر، جذب انتخابی فلزات و تجمع در بافت خویش موجب کاهش مواد آلاینده می گردد . بدیهی است به کمک مواد بهساز مانند اصلاح کننده های آلی وسنتزی که با فلزات سنگین کمپلکسهای آلی – فلزی، قابل حل در محلول خا ک تولید می نمایند؛ می توان گیاه پالایی را به یک فن آوری کارا و موفق تبدیل گردانید . لذا این پژوهش با هدف تعیین فعال ترین ماده تشدید کننده جذب عناصر سنگین و نیز کار آمد ترین گیاه با سه تیمار گیاهی ( ذرت، شبدر و یونجه ) در سطح غلظت آلودگی شامل 50 ppm ) 450 ppm ک ادمیم، 400 ppm سرب ) و 900 ppm ) 100 ppm کادمیم و 800 ppm سرب ) ، دو سطح کود دامی به مقادیر 20 و 50 تن در هکتار همراه با شاهد در سه تکرار در قالب آزمایش گلخانه ای و طرح آماری کاملا " تصادفی طراحی و اجرا شد . دو هفته پس از کاشت اسیدسیتریک،اسید سولفوریک و EDTA به طور جدا گانه به مقادیر 20 و 10 و 0 میلی مول بر کیلوگرم همراه با آب آبیاری به گلدانها اضافه شدند . پس از اتمام دوره رشد آنالیز خاک و گیاه صورت گرفت . نتایج موید این مطلب بود که کلات کننده های فوق با توجه به ماهیت خود، تأثیرات متفاوتی در بخش قابل جذب خاک، در جذب عناصر سنگین توسط گیاه و نیز رشد و عملکرد آنها داشته اند . نتایج نشان داد کاربرد کلات کننده ها، قابلیت جذب عناصر کادمیم و سرب را با افزایش سطوح تیماری کودی افز ایش داده است که باعث افزایش معنی دار انتقال این عناصر از ریشه به اندامهای هوایی شده وبیشترین تأثیر مربوط به کود دامی در سطح 50 تن در هکتار می باشد . علاوه بر این شاخص جذب و ضریب انتقال عناصر در مقایسه با شاهد به دلیل نقش مثبت کودهای آلی در بهبود کیفیت خاک افزایش معنی دار یافته بود در بین تیمارهای گیاهی ذرت به علت زیست توده بیشتر دارای حداکثر شاخص جذب و به عنوان کار آمدترین گیاه جهت گیاه پالایی می تواند انتخاب شود .

پالایش سبز، آلودگی، عناصر سنگین ، کود آلی ، EDTA