افشین تکدستان - عضو هیئت علمی گروه مهندسی بهداشت محیط زیست دانشگاه جندی شاپور اهواز
مریم پازوکی - دانشجوی کارشناسی ارشد مهندسی عمران محیط زیست دانشکده محیط زیست دانشگ

در کشور ما تا افق 1400 تعداد تصفیه خانه فاضلاب شهری به 800 عدد خواهد رسید که اکثر سیستم تصفیه فاضلاب شهری به دلیل راندمان بالا ، قابلیت کاربرد در شرایط اقلیمی مختلف و همچنین نیاز به فضای کمتر از نوع سیستم لجن فعال می باشند . لجن اولیه و ثانویه فاضلاب باقیمانده حاصل از تصفیه فاضلاب است که متوسط سرانه لجن اولیه و ثانویه تولیدی در سیستم های متعارف تصفیه فاضلاب به ترتیب 0/7 و 2 لیتر به ازای هر نفر در روز برآورد میشود . در دهه های اخیر با محدودیت های قانونی که در مورد روشهای سوزاندن و دفع لجن در زمین و دریا بوجود آمده است ، روش کاربرد لجن در زمین جهت مصارف مختلف کشاورزی بطور گسترده ای مورد توجه قرار گرفته است . در این روش از حجم زیاد آب و خاصیت کودی لجن پس ازبیخطر سازی و تصفیه جهت آبیاری و اصلاح خاک استفاده می گردد . اگر چه لجن دارای مواد مغذی گیاهی مفید بوده و باعث اصلاح خاک میشود اما ممکن است حاوی انواع پاتوژن ها ، فلزات سنگین و ترکیبات آلی سمی باشد که کاربرد این لجن ها میتواند خطر بالقوه ای برای محصولات ، حیوانات و انسان داشته باشند و از طرفی باعث آلودگی خاک و آبهای سطحی و زیرزمینی شوند . متاسفانه در کشور ما هیچ استاندارد ، محدودیت و مقررات زیست محیطی جهت دفع و استفاده مجدد از لجن در زمین جهت مصارف کشاورزی وجود ندارد ، لذا هدف از ارائه این مقاله علاوه بر تعیین سرانه تولید لجن اولیه و ثانویه و خطرات زیست محیطی آنها ، جدید ترین استانداردهای زیست محیطی در کاربرد لجن درخاک از نظر پاتوژنها ، فلزات سنگین و مواد آلی سمی با توجه به نوع محصول و زمان برداشت مرور می گردد

لجن فاضلاب ، تصفیه لجن ، استفاده مجدد در کشاورزی ، استاندارد زیست محیطی ، فلزات سنگین و پاتوژن