علی مهری - امور خصوصی سازی راه آهن ج.ا.ا.

در عصری که می توان آن را عصر دگرگونی های شگرف نامید ، راه آهن در راستای پاسخگویی به الزامات محیط قانونی ، سیاسی ، اجتماعی و بازار ، با هدف افزایش کارایی و اثربخشی حمل ونقل ریلی راهبرد خصوصی سازی را اتخاذ و به مورد اجرا گذاشته است . اجرای این راهبرد نیازمند تجدید ساختار عرضه حمل ونقل ریلی و طراحی نظام دسترسی به شبکه ریلی کشور می باشد. مقاله حاضر با مروری بر تغییرات ساختاری در صنعت حمل و نقل ریلی ، نظام دسترسی به شبکه حمل ونقل ریلی را تشریح می نماید. این نظام مبتنی بر چهار هدف اساسی است : رقابت پذیری ، کارائی استفاده از سرمایه های ملی ، آزادسازی قیمت و سودآوری مناسب بخش خصوصی. مقاله ضمن تشریح کارکردهای هر کدام از اهداف در طراحی نظام دسترسی ، مدلهای دسترسی به شبکه را با توجه به مولفه های اصلی قیمت بازار عرضه حمل ونقل ریلی ، هزینه دسترسی به شبکه ، ضریب اشغال واگن ، سیر روازنه ، سهم بخش خصوصی از درآمد و نرخ بازده داخلی سرمایه گذاری مورد ارزیابی قرار داده و در نهایت با استناد به تحلیل اطلاعات و نتایج و با توجه به دو معیار منافع بخش خصوصی و سازگاری با اهداف مدل بهینه معرفی می شود. طبق این مدل اولا" بخشی از هزینه دسترسی به مسیر باردار و بخش دیگر به مسیر بدون بار تخصیص داده می شود ثانیا"، حد تخصیص بهینه در مسیر باردار سه چهارم و مسیر بدون بار یک چهارم هزینه دسترسی می باشد .

نظام دسترسی ، انحصار کامل، انحصار چند جانبه ، مکانیزم بازار