عباسعلی شاهرودی - عضو هیئت علمی دانشگاه مازندران، دانشجوی دکتری معماری دانشگاه علم و ص
محمود گلابچی - دانشیار دانشکده هنرهای زیبا دانشگاه تهران

پیدایش هر اثر معماری بر ارکانی استوار است ؛ فرم، عملکرد، تکنولوژی و محتوا را میتوان از ارکان معماری محسوب نمود که هر یک در پیدایش اثر نقشی را ایفا می نماید؛ فرم را به شکل و هندسه بنا و زیبایی ، عملکرد را به بهره گیری از فضا و کارایی ، محتوا را به هویت و مبانی نظری اثر اطلاق می نمایند و تکنولوژی را بطور معمول شامل ابزارها، ماشین آلات و تکنیکهای ساختمانی می دانند. با تعمق در متون علمی و فلسفی پیرامون تکنولوژی مشخص میگردد که تکنولوژی دامنه وسیعتری را در بر می گیرد، از جمله شامل شیوه تفکر و نگرش به موضوع؛ فرآیند، شیوه و روش انجام امری؛ و نتیجه و اثر نهایی میباشد لذا هم شامل عناصر مادی میگردد و هم فعالیتهای انسانی را در بر می گیرد. همانگونه که در علوم رفتاری و روانشناسی محیط به اثبات رسیده است محیط و عناصر و اجزاء آن بر رفتارها، کنش ها و واکنشهای آدمی تأثیر گذارده و بخشی از هویت آدمی را شکل میدهند، لذا تکنولوژی نیز بعنوان بخشی از محیط بر آدمی تأثیر نهاده و در شکل گیری هویت او نقش ایفاء می نماید. بعد از انقلاب صنعتی در غرب و پیشرفت سریع علوم و تکنولوژی و شکل گیری جامعه جدید غربی بر پایه تکنولوژی مدرن، با توجه به آنکه جوامع غربی در شرایط مناسبی ازمنظر شرایط فرهنگی، اجتماعی، سیاسی و اقتصادی، بنظر می آمده اند و با توجه به عقب ماندگیهای بسیار علمی، اقتصادی و تکنولوژیکی و... در ایران، رویکرد عمومی کشور به سمت وارد کردن علوم و تکنولوژی مدرن از غرب در عرصه های مختلف بوده است، همجواری فرهنگ و دیگر مختصات جامعه ایرانی با تکنولوژی مدرن آنهم بصورت ابتدایی و ناقص، ناهنجاریهایی را سبب گردیده است. علیرغم آن، باتوجه به نیازهای امروزی جامعه ایرانی که میبایست با استفاده از تکنولوژی نوین مرتفع گردد بهره گیری از تکنولوژی مدرن رو به فزونی نهاده است. لذا برای منتفع شدن هرچه بیشتر از فوائد آن و دور ماندن از آسیب های آن بایستی به بستر فکری و فلسفی تکنولوژی مدرن و همچنین تأثیراتی که در فضای زیستی بوجود میآورد توجه نمود. اما تکنولوژی چیست ؟ چه نگرش هایی پیرامون آن مطرح است ؟ تشابه و تمایز تکنولوژی مدرن و تکنولوژی سنتی در چیست ؟ و چه تأثیراتی بر انسان و معماری می گذارند؟ تعاریف و تبیین های انجام گرفته پیرامون سوالات فوق، بسیار متعدد و مختلف است. لذا در این مقاله سعی بر آنست تا ضمن پاسخ گفتن به سوالات فوق، مقایسه ای تطبیقی میان خصائص تکنولوژی سنتی و تکنولوژی مدرن از منظر اندیشمندان مختلف چون؛ ژاک الول، مارتین هایدگر، نیل پستمن ، عبدالکریم سروش و... انجام گرفته و راهی برای بهره گیری مناسب تر از تکنولوژی مدرن در عرصه معماری ارائه گردد.

تکنولوژی سنتی، تکنولوژی مدرن، معماری، هویت،