منصور ابافت یگانه - دانش آموخته کارشناسی ارشد معماری از دانشگاه تربیت مدرس
محمد رضا بمانیان - استاد یار گروه معماری دانشکده هنر دانشگاه تربیت مدرس
مجتبی انصاری - استاد یار گروه معماری دانشکده هنر دانشگاه تربیت مدرس

بشر از ابتدا تاکنون همواره در ارتباط و مانوس با طبیعت و ارگانیسمهای طبیعی بوده است و مواجهه وی با آنها در دوره های مختلف الگو وارههای مختلف و گاها" متضاد را شکل داده است. اما در هر حال ارگانیسمهای طبیعت منبع الهام و الگوبرداری بشر بوده است. معماران نیز به نوبه خود از این الهامات و الگوها بهره برده اند، که البته همواره نتایج مثبت و موفقیت آمیزی نداشته است چرا که میزان موفقیت بستگی الگوبرداری ازارگانیزمهای طبیعی به میزان درک و شناخت ذات ارگانیسمها و اصول و قوانین حاکم بر آنها و نحوه باز آفرینی این نظامندی در معماری بوده است. در دوره های معاصر نیز قیاسهای زیست شناسانه معماری مطرح شده، که بیشتر به جنبه های فرمی و کالبدی می پردازد، تا به شناخت ذات و ماهیت ارگانیسمها و قوانین و نظام حاکم بر ساختار آنها. و به همین دلیل ایراداتی اساسی نیز به آنها وارد است. معماری انسانی نیز همانند خود انسان یک کل یکپارچه ، وحدتمند و هماهنگ است. کلی که ماهیتی فراتر از ماهیت و ویژگیهای اجزاء تشکیل دهنده آن دارد. خصلتی که در ارگانیسمهای طبیعی به بهترین وجه نمود پیدا کرده است. اما با توجه به اینکه ارگانیسمهای طبیعی فاقد ابعاد روحانی و معنوی هستند، که تمییز دهنده انسان از سایر ارگانیسمهاست ،بنابر این الهام گیری و الگوبرداری از اصول، قوانین و نظامهای حاکم بر ساختار ارگانیسمها، صرفا"در جهت باز آفرینی آن در ابعاد فیزیکی معماری انسانی است و تامین نیازهای معنوی انسان و دست یابی به فضایی در شئان آن با شناخت ذات ارگانیسمها همراه با شناخت ابعاد معنوی خود انسان میسر خواهد بود. این مقاله به ارائه اصول، قوانین و نظامهایی از ساختار ارگانیسمها ی طبیعت پرداخته و نحوه استفاده از ذات و ماهیت ارگانیسمها در معماری را تبیین نموده و فراروی از اصول ارگانیسمها به منظور حصول به یک معماری انسانی با تمام ابعاد اش را یاد آور می شود.

معماری، ارگانیسم، طبیعت، سیستم، الگوبرداری