کمال الدین عابدی - دانشجوی کارشناسی ارشد بهداشت حرفه ای دانشگاه علوم پزشکی
ابوالفضل برخورداری - دکترای بهداشت حرفه ای و عضو هیئت علمی دانشگاه
محسن زارع - دانشجوی کارشناسی ارشد بهداشت حرفه ای دانشگاه علوم پزشکی
محمدعلی زارع - کارشناس بهداشت حرفه ای بندر شهید باهنر

در سالهای اخیر مطالعات زیادی خصوصیات روانی انسان را به عنوان یکی از مهمترین عوامل تاثیرگذار بر وقوع حوادث درمحیط های کاری به حساب آورده اند. از میان این خصوصیات روانی، استرس شغلی و نارضایتی از کار دو فاکتور عمده مرتبط با خطرات و اثرات زیان بار محسوب می گردند بر اساس آمار اعلام شده توسط سازمان، بین الملی کار هر ساله در حدود 120 میلیون صدمه شغلی و 210 هزار حادثه منجر به مرگ در محیط های کاری سراسر دنیا رخ می دهد. این حوادث در تلفات زیادی را برای کارگران، شرکت ها و جامعه در بر دارد، در حالی که توجه افکار عمومی را زیاد به خود نمی کند. امروزه معلوم شده است که پیشرفت روشهای فنی و فرایندها و تجهیزات به تنهایی در کاهش صدمات و حوادث موثر نیست. بلکه فاکتورهای انسانی و از جمله خصوصیات روانی و فردی نقش بسیار مهمی در این زمینه به عهده دارند با توجه به این موارد و نظر به این که بنادر از محیط های پر استرس از لحاظ شرایط آب وهوایی و سختی کار به شمار می روند. این مطالعه انجام می گیرد. در این مطالعه که به صورت مقطعی انجام می گیرد، ارتباط بین عوامل ایجاد کننده استرس های شغلی، شدت این عوامل و نارضایتی از شغل با حوادث غیر مرگبار در یک نمونه 200 نفری شامل 100 نفر مورد و 200 نفر شاهد از میان کارکنان بندر شهید باهنر بررسی گردید. نمونه موردی شامل افرادی می باشد که در هشت سال گذشته (85-77) حداقل یک حادثه غیر مرگبار را در محیط کار خود تجربه کرده اند و نمونه شاهد که از لححاظ خصوصیات دموگرافیک و محل کار با نمونه مورد همسان سازی شده آن. در مدت مشابه هیچ حادثه ای نداشته اند برای جمع آوری اطلاعات از سه پرسشنامه با عناوین ایجاد کننده استرس شامل 20 سوال، سنجش شدت استرس زاها شامل 96 سوال و پرسشنامه رضایت شغلی مینسوتا دارای 20 سوال استفاده گردید. همچنین برای تعیین خصوصیات دموگرافیک و فاکتورهایی از قبیل سن، قد، وزن، سطح تحصیلات، وضعیت تاهل و … از پرسشنامه دیگری استفاده شد. برای تجزیه و تحلیل اطلاعات از آزمون آماری تی تست و محاسبه ریسک نسبی استفاده گردید. ضریب آلفا کرونباخ برای سه پرسشنامه به ترتیب 89، 0-9 ، و 0و 9 به دست آمد بعد از کنترل عوامل مداخله گر، یافته ها نشان داد که گروه مورد بیشتر از گروه کنترل فراوانی استرس زاها را گزارش نموده اند. 0,6-3,2 (OR)=1,35, 95% (CI)= نتایج این مطالعه معلوم ساخت که بین شدت عوامل استرس زا و حوادث، ارتباط معنی داری از نظر آماری وجود ندارد T-Test (p>0.05) آنالیز تی تست مشخص کرد که بین امتیاز رضایت شغلی با حوادث غیر مرگبار رابطه وجود دارد. در کل نتایج یافته ها نشان داد که فشار کاری بالا و شرایط آب و هوایی نامناسب از مهمترین فاکتورهای تاثیرگذار در حوادث شغلی به شمار می روند.

استرس شغلی ، نارضایتی از کار ، حوادث غیر مرگبار ، بنادر