شهلا خالقی - شرکت ملی گاز ایران

ویژگیهای خاص گاز طبیعی از ابعاد اقتصادی و زیست محیطی همواره این حامل انرژی را به عنوان یک عامل تولیدی مهم در بخشهای تولیدی و واسطه‎ای اقتصاد و نیز یک حامل انرژی مطلوب در کلیه بخشهای مصرف‎کننده نهائی مطرح نموده است. این ویژگیها عامل مهمی در روند رو به گسترش تمایلات مصرفی کلیه مصرف‎کنندگان خواهد بود. استفاده هرچه بیشتر و بهتر از گازطبیعی در کشورهائی که از ذخایر گازی قابل ملاحظه‎ای برخوردار می‎باشند، سیاستی بلندمدت در چارچوب اهداف توسعه‎ای آنها به شمار می‎رود و لیکن این امر بایستی با تکیه بر ”مزیت نسبی“ مصرف گازطبیعی انجام پذیرد. در این مقاله مزیت نسبی گازطبیعی در کشور و بخشهای مختلف مصرف از طریق شاخص ”هزینه منابع داخلی ـ DRC“ و ”نسبت هزینه منابع ـ RCR“ و تخصیص بهینه گازطبیعی در بخشهای مختلف مصرف نیز با استفاده از شاخص ”نت بک ـ NB“ مورد ارزیابی قرار خواهد گرفت. بررسیهای انجام شده نشان می‎دهد که بهره‎گیری از گازطبیعی در بخشهای مختلف مصرف‎کننده از بعد اقتصاد ملی از مزیت نسبی قابل ملاحظه‎ای برخوردار است و لذا سیاست جایگزینی گاز با سایر حاملهای انرژی متعارف مصرفی به عنوان یکی از سیاستهای استراتژیک که تأمین کننده منافع ملی بلندمدت کشور نیز می‎باشد، همواره بایستی مد نظر سیاستگذاران قرار گیرد. بررسی مقایسه‎ای شاخص نت بک گاز در بخشهای مختلف مصرف نیز نشان‎دهنده اولویت بخش تزریق نسبت به سایر مصارف گاز در کشور می‎باشد. صیانت از ذخایر نفت و حفظ امنیت اقتصادی کشور از طریق ایجاد ثبات در کسب درآمدهای نفتی به ویژه با توجه به شرایط خاص اقتصاد کشور (تک محصولی بودن) و وابستگی شدید اقتصاد به درآمدهای نفتی یکی از ره‎آوردهای بزرگ و مهم تزریق گاز به میادین نفتی خواهد بود. بخش صنعت دومین اولویت مصرف گازطبیعی را به خود اختصاص داده است و بخشهای نیروگاه و خانگی / تجاری در اولویت‎های بعدی قرار گرفته‎اند. این بررسیها نشان می‎دهد که صادرات گاز با حفظ ویژگی مزیت نسبی تنها با شرط تأمین گاز مورد نیاز برنامه‎های تزریق و نیز تأمین تقاضای گاز مصرف‎کنندگان داخلی، جایز خواهد بود.

اهداف توسعه‎ای, گاز طبیعی, مزیت نسبی, تخصیص بهینه, تجدیدناپذیری