شهلا خالقی - کارشناس ارشد برنامه ریزی، مدیریت برنامه ریزی تلفیقی شرکت ملی گاز ایرا

تحولات ساختاری در صنعت گاز ً عمدتا به دلیل عوامل اقتصادی بوجود آمده اند و تحولات تکنولوژیکی نیز توانسته اند از طریق ایجاد فضاهای مناسب عملیاتی بر روند این تحولات تأثیری قطعی داشته باشند . این تحولات زمینه لازم برای تغییر در قوانین حاکم بر صنعت گاز برخی کشورها را طی دهه های اخیر به وجود آورد و در نتیجه، تغییرات تدریجی قوانین ثابت حاکم بر صنعت و انعطاف پذیری دولت ها برای پذیرش این تحولات و ایجاد فضای رقابتی، مسیر حرکت فرآیند بلند مدت تحولات ساختاری را هموار نمود . بررسی عملکرد سیاست تمرکز زدائی نشان دهنده افزای ش منافع مصرف کنندگان و رفاه کل جامعه می باشد . این امر ً عمدتا به دلیل افزایش رقابت، افزایش کارائی تولید و مص رف، کاهش هزینه تمام شده عرضه گاز و نزدیک شدن قیمت فروش به هزینه تمام شده بوده است . صنعت گاز در ایران از اواسط دهه ١٣٧٠ فعالیت هائی را در زمینه تم رکززدائی و کاهش تصدی دولت آغاز نموده است ولیکن با توجه به ساختار کل صنعت انرژی در ایران، این صنعت تا کنون د ر کنترل کامل دولت قرار داشته و کلیه سیاست های استراتژیکی این صنعت ( اعم از عملیاتی، اقتصادی و مدیریتی ) توسط دولت هدایت گردیده است . تجربیات دیگر کشورها ی جهان در راستای هدایت صنع ت گاز به سوی فضائی رقابتی و در نهایت اقتصاد بازار آزاد می تواند ایران را در جهت انجام تعدیلات ساختاری بلند مدت در این صنعت یاری رساند، لیکن درک این واقعیت که، این تعدیلات بایستی ً لزوما در چارچوب تعدیلاتی وسیع تر در صنعت انرژی و کل اقتصاد صورت پذیرد، از اهمیت ویژه ای برخوردار است

تعدیلات ساختاری، تمرکز زدائی، انحصار طبیعی، بازار آزاد، رقابت