مهری صفاری - عضو هیات علمی دانشکده کشاورزی دانشگاه شهید باهنر

سالانه حدود بیش از ٤٠ میلیون تن محصولات کشاورزی در ایران تولید می شود که این مقدار برای تغذیه ٤٠ میل یون نفر کفایت می کند . براساس نرخ ر شد جمعیت و الگوی مصرف کنونی کشور، در سال های آینده هر ساله حدود /٥ ٢ـ٢ میلیون نفر به جمعیت اضافه می شود و نیاز به محصولات اساسی کشاورزی افزایش خواهد یافت . از محصولات عمده غذایی؛ تولید غلات دنیا در سال ٢٠٠٠ میلادی، %٥ کاهش، تولید گیاهان ریشه ای %٢ کاهش و حبوبات %٢/٨ کاهش و تولید شیر حدود %٣ کاهش داشته اند؛ اما واردات غلات کشورهای در حال توسعه %٧ بیش از سال های قبل بوده و قسمت عمده افزایش واردات ) %)٩ مربوط به قاره آسیا بوده است . تلفات مح ـصولات غذایی دنیا شامل خسارت حشرات %١٣ ، بی ماری های گیاهی %١٢ ، علف های هرز %٩ و پستانداران و پرندگان %١ می باشد؛ به غی ر از تلفات در ف صل رشد، تلفات بعد از برداشت محصولات نیز قابل ملاحظه است . محدودیت ذ خایر سوخت های فسیلی و افزایش هزینه های مربوط به آنها از مسائلی است که ضرورت استفاده م ؤثر و کارآم د از این منابع را در کشاور زی روشن می سازد . یکی از راه حل های م ؤثر آن است که ضمن اتکاء بیشتر به منابع تجدید شونده، تا حد امکان منابع دیگری جایگزین نهاده های وابس ته به سوخت های فسیلی در کشاورزی شده و از نهاده های فسیلی کمتر و در جهت بهینه استفاده شود . از طرف ی آمار نشان می دهد که م ثلاً در ایالات متحده آمریکا حدود %١٧ ا ز انرژی مصرفی فسیلی صرف سیستم غذایی می شود و این مقدار برابر با ٠/٢٧ بشکه نفت به ازای هر نفر در ر وز است و ٢ برابر کل مصرف سرانه روزانه انرژی فسیلی در همه کشورهای در حال توسعه می باشد ... چگونه می توانیم تأمین غذا و هزینه انرژ ی را در مقابل رشد جمعیت دنیا متعادل کنیم؟ ... بدون شک انرژی باید در جهت مقاصد اساسی مصرف شود و برای مصارف رفاهی کمتر مورد استفاده قرارگیرد ... در این مقاله انرژی مورد نیاز برای تولید محصولات کشاورزی و دامی در ایران مورد بررسی و محاسبه دقیق قرار گرفته و با سایر کشورها مقایسه خواهد شد و استراتژی هایی به منظور کاهش مصرف انرژی و افزایش تولید این محصولات ارائه خواهد گردید .

بهینه سازی انرژی، سوخت فسیلی، منابع تجدید شونده، کشاورزی پایدار