کیومرث سهیلی - گروه اقتصاد، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه رازی

صنعت آهن و فولاد سهم بالایی از تولید ناخالص داخلی ایران را به خود اختصاص داده است . این صنعت در سال های اخیر رشد چشمگیری را از نظر محصولات تولیدی تجربه نموده است . صنعت آهن و فولاد از بین صنایع انرژی بر بالاترین مصرف انرژی را دارا می باشد و انتظار می رود در آینده نیز روند رو به رشد مصرف انرژی در این بخش تداوم یابد . از این رو تبیین یک چشم انداز روشن از مصرف بلندمدت انرژی در این صنعـت و پتانـسیل های موجـود جهـت صرفه جـویی در مصـرف انـرژی ناشـی از پیـشـرفت تکنولوژی تولید در این بخش و همچنین تعیین فرآیند بهینه جهت توسعه ظرفیت تولید آهن و فولاد از اهمیت ویژه ای برخوردار است . به همین منظور در این مقاله، میزان مصرف انرژی و همچنین میزان صرفه جویی در مصرف انرژی ناشی از پیشرفت فن آوری تولید در این صنعت در افق زمانی 1384 - 1404 ، با بهره گیری از مدل ارزیابی تقاضای انرژی برآورد شده و فرآیند بهینه تولید آهن و فولاد از دیدگاه مصرف انرژی تعیین و معرفی شده است . معرفی روش شناختی شبیه سازی تقاضای انرژی در صنعت انرژی بر آهن و فولاد در مدل ارزیابی تقاضای انرژی، اجرای مدل و تحلیل نتایج حاصل از آن، آثار نوسازی صنایع و بهبود تکنولوژی تولید بر مصرف انرژی در صنعت آهن و فولاد، آثار گسترش تولید فولاد از طریق فرآیند احیای مستقیم بر مصرف انرژی صنعت آهن و فولاد و آثار سیاست توسعه صنعت ما در آهن و فولاد بر مصرف انرژی کشور؛ عناوینی هستند که در این مقاله مورد بررسی قرار گرفته اند . نتایج این تحقیق گویای آن است که پتانسیل صرفه جویی مصرف انرژی ناشی از پیشرفت فن آوری تولید در صنعت آهن و فولاد بسیار زیاد است و در برش های زمانی 1384 ، 1394 و 1404 به ترتیب 2/4 ، 13/5 و 45/8 میلیون بشکه نفت خام معادل می باشد . لذا صنعت آهن و فولاد به سبب پتانسیل بالاتر صرفه جویی در مصرف انرژی، جهت اجرای طرح های بهینه سازی مصرف انرژی بالاترین اولویت را دارا می باشد . نکته دیگر آن که فرآیند مناسب جهت توسعه ظرفیت تولید آهن و فولاد از نقطه نظر مصرف انرژی فرآیند احیای مستقیم می باشد . بنابراین پیشنهاد می گردد که جهت توسعه ظرفیت تولید این محصولات از این فرآیند بهره گرفته شود .

فرآیند احیای مستقـیم، فرآیـند کـوره بلنـد، تقاضـای انـرژی، صرفـه جویـی انـرژی، پیـشرفت فـن آوری , صنـعت انـرژی بـر، متـغیرهـای دستوری , متغیرهای برون زا , متغیرهای سناریو