مهرناز زرگری - دانشجوی کارشناسی ارشد زراعت دانشکده کشاورزی دانشگاه زابل
عیسی خمری - استادیار گروه زراعت دانشکده کشاورزی دانشگاه زابل
مهدی دهمرده - استادیار گروه زراعت دانشکده کشاورزی دانشگاه زابل

پدیده خشکی و خشکسالی در جهان با توجه به نقشه های اقلیمی و هواشناسی هر روز رو به گسترش است لذا یکی از مهمترین عواملی که باعث کاهش تولید گیاهان زراعی در سراسر جهان بخصوص مناطق خشک و نیمه خشک نظیر سیستان می شود کمبود آب در مراحل رشد است به این منظور بررسی ارزیابی تنش خشکی و سطوح مختلف ماسه بادی بر عملکرد کمی و کیفی کلزای پاییزه آزمایشی به صورت اسپلیت پلات در قالب طرح پایه بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار در سال زراعی 93-1392 در مزرعه آموزشی - پژوهشی پژوهشکده کشاورزی دانشگاه زابل مورد بررسی قرار گرفت. عامل اصلی تنش خشکی در سه سطح شامل : 50 (D1) و 100 (D2) و 150 (D3) میلی متر تبخیر از سطح تشتک تبخیر و عامل فرعی سطوح مختلف ماسه بادی شامل : شاهد (S1) و 100 (S2) و 200 (S3) تن در هکتار در نظر گرفته شد. تنش خشکی باعث کاهش 8/6، 19/5، 9/1 و 20/6 درصدی تعداد خورچین در بوته ، تعداد دانه در خورچین ، درصد روغن و عملکرد دانه نسبت به تیمار عدم تنش خشکی شد. کاربرد ماسه بادی باعث افزایش صفات مورد نظر نسبت به تیمار شاهد شد به طوری که کاربرد 200 و 100 تن در هکتار ماسه بادی به ترتیب میزان درصد روغن و عملکرد دانه را به میزان 10/2 و 17/9 درصد نسبت به شاهد افزایش داد. در مجموع با توجه به نتایج استفاده از ماسه بادی از طریق افزایش رطوبت قابل دسترس خاک باعث بهبود صفات رشد و در نتیجه آن عملکرد بیشتر کلزا را در پی دارد.

تنش خشکی، درصد روغن، عملکرد، کلزا