خدیجه بهشتی - دانشجوی کارشناسی ارشد دانشگاه آزاد اسلامی واحد شهرکرد
بهرام مجد نصیری - استادیار مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی اصفهان

در کشت محصولات زراعی، بخصوص غلات، تراکم گیاهی یکی از ضروری ترین عوامل است که عملکرد را تحت تاثیر قرار می دهد. در همین راستا به منظور بررسی اثر تراکم بوته بر عملکرد و اجزای عملکرد گیاه برنج (Oryza sativa) آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح پایه بلوکهای کامل تصادفی در سه تکرار در سال 1392 در مزرعه بهشت آباد از توابع شهر اردل انجام گردید. در این آزمایش فاکتور اول شامل سه تراکم 20، 25، 30 بوته در متر مربع و فاکتور دوم شامل سه رقم توده محلی چمپا، توده محلی گرده و زاینده رود بود. در این تحقیق صفاتی مانند ارتفاع بوته، وزن خشک، تعداد کل ساقه، طول خوشه، تعدادخوشه، تعداددانه پر، پوک و کل، وزن هزاردانه، درصدپوکی دانه، عملکرد بیولوژیک، شاخص برداشت و عملکرددانه اندازه گیری شد. نتایج حاصل ازتجزیه آماری نشان داد که تراکمهای مختلف کاشت در اکثر صفات اندازه گیری شده تاثیر داشته است، به گونه ایی که اثر تراکم بوته بر وزن خشک بوته، تعداد دانه پوک، تعداد دانه پر، تعداد دانه در خوشه، درصدپوکی دانه، عملکرد بیولوژیک، شاخص برداشت و عملکرددانه معنیدار شد. اما اثر آن بر تعداد کل ساقه و ارتفاع بوته غیرمعنیدار بود. بیشترین عملکرد بیولوزیک مربوط به تراکم (30 بوته در متر مربع) به نظر میرسد.. اثر تراکم بر عملکرد بیولوزیک گیاه معنی دار است. و همچنین بیشترین عملکرد درتراکم بوته 30 بوته در متر مربع با مقدار 737/8 کیلوگرم در هکتار بدست آمددر میان ارقام نیز بیشترین عملکرد به رقم گرده با مقدار 729/3 کیلوگرم در هکتار تعلق داشت. بنابراین برای دستیابی به پتانسیل بالقوه، رقم گرده با تراکم بوته 30 بوته در مترمربع توصیهمیشود.

ارقام برنج، تراکم بوته، عملکرد و اجزای عملکرد