مسعود بخشایشی قشلاق - مدرس گروه علوم کشاورزی دانشگاه فنی و حرفه ای
سجاد جعفریان - کارشناس ارشد زراعت و اصلاح نباتات
عادل صادقیان قلعه - کارشناس ارشد زراعت و اصلاح نباتات
بهزاد گلعنبری - مدرس گروه علوم کشاورزی دانشگاه فنی و حرفه ای

اثر متقابل ژنوتیپ × محیط باعث پیچیدگی در پیش بینی عملکرد میشود و چالشی برای برنامه های بهزراعی و بهنژادی است. برای مطالعه پایداری عملکرد هشت رقم گندم نان در شش محیط در شرایط سردسیر و معتدل ایران، هشت طرح بلوک کامل تصادفی با سه تکرار اجرا شد. نتایج به صورت طرح مرکب تجزیه واریانس شد و اثر ژنوتیپ و اثر متقابل ژنوتیپ × منطقه × سال معنی دارگردید. معنی دارشدن اثر متقابل ژنوتیپ × منطقه × سال نشاندهنده پایداری متفاوت ژنوتیپ هاست. در این پژوهش برای ارزیابی پایداری از آماره های واریانس محیطی، اکووالانس ریک، واریانس پایداری شوکلا و لین و بینز استفاده شد. نتایج حاصل از تجزیه پایداری به روش لین و بینز نشان داد که رقم زرین دارای کمترین واریانس درون مکانی در بین ارقام آزمایشی بوده و کمترین واریانس محیطی نیز متعلق به رقم آذر 2 است. نتایج حاصل از تجزیه پایداری به روش واریانس پایداری شوکلا نشان داد که، کمترین واریانس پایداری شوکلا در بین این ارقام به ترتیب متعلق به ارقام زرین و سبلان میباشد. همچنین نتایج حاصل از روش اکووالانس ریک نشان داد که رقم زرین دارای کمترین اکووالانس ریک در بین ارقام میباشد. جمع بندی نتایج حاصل از این بررسی نشان میدهد که ارقام زرین و سبلان از پایداری بالاتری نسبت به سایر ارقام مورد تحقیق برخوردار بوده و کشت آن در مناطق مورد مطالعه توصیه میشود.

اکووالانس ریک، عملکرد دانه، گندم نان، واریانس پایداری شوکلا