سید هادی خاتمی - سازمان حفاظت محیط زیست، پارک پردیسان، مرکز تحقیقات زیست محیطی
سید جلال الدین شایگان - تهران، دانشگاه صنعتی شریف، دانشکده مهندسی شیمی

پژوهش حاضر شراط زیست محیطی سرابهای استان کرمانشاه را در بر می‌گیرد. استان با توجه به تحت تأثیر قرار گرفتن عواملی چون گسترش عرض جغرافیایی، گستردگی تغیرات ارتفاعی، تنوع اقلیم‌های مناطق همجوار و واقع شدن در منطقه زاگرس غربی از شرایط آب و هوایی متنوعی برخوردار بوده، مخازن آب آن عمدتا در سازندهای سخت متشکل از واحدهای آهکی و سازندهای سست متشکل از واحدهای مروبط به کواترنر قرار دارند. وجود سرابهای فراوان در استان کرمانشاه به دلیل وجود سازندهای سخت بوده که در اثر سالیان دراز انحلال ترکیبات آهکی موجود در این تشکیلات شرایط راهیابی آبهای زیرزمینی را به سطح زمین فراهم نموده منجر به تشکیل سرابها شده است. بسیاری از رودخانه‌های استان از خروج این سرابها سرچشمه می‌گیرند. آب سرابها عمدتا مصرف شرب و کشاوری دارد. در استان کرمانشاه بالغ بر 60 سراب وجود داشته که برخی از آنها دائمی هستند. در بررسی حاضر کیفیت فیزیکی و شیمیایی آب تعداد 17 سراب مورد مطالعه و بررسی قرار گرفت. با استفاده از روش دسته بندی میانگین ضرایب تشابه بر اساس میانگین پنج خصوصیت فیزیکی و شیمیایی BOD5 ، DO ، EC ، pH و COD چها رگروه کاملا مجزا شامل 1ـ سرابهای نیلوفر، هرسین، مورت 2ـ سرابهای بیستنون، گزنهله، یاوری، بل، 3ـ سرابهای پیران، روانسر، جابری، قره دانا، 4ـ سرابهای سرابله، گرم، طاق بستان، فش، نوژیروان، قوری قلعه با تشابه بسیار بالا حاصل گردید که حاکی از وجود شرایط متفاوت کیفیت آب در سرابها می‌باشد. در برسی میزان فلزات سنگین در زیر حد مجاز ثبت گردید. اگرچه کیفیت آب سرابها برای کلیه مصارف در حد مجاز بوده لیکن با توجه به توسعه منابع آلاینده در منطقه توصیه می‌شود استفاده از آب سرابها بیشتر بر روی گردشگری و کشاورزی متمرکز گردد.

سرابهای کرمانشاه، کیفیت آب فیزیکی ـ شیمیایی