وحید شیرعلیزاده - مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان آذربایجان غربی
محمدرضا زردشتی
علیرضا عیوضی
کاظم ستوده

دمای پائین یکی از عوامل مهم محدود کننده رشد و تولید گیاهان زراعی در کشت های پائیزه و اوایل بهار است. به منظور بررسی تحمل به تنش سرما در ارقام کلزا، آزمایشی تحت شرایط مزرعه ای و گلخانه ای در سال زراعی 88-87 در ایستگاه تحقیقات کشاورزی ساعتلوی ارومیه انجام گرفت. آزمایش در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با 4 تکرار و 5 رقم کلزا به نام های طلائیه، لیکورد، اکاپی، اپرا (ارقام پاییزه) وRGS رقم بهاره) کشت شد. نتایج تجزیه واریانس داده های مزرعه ای برای صفات تعداد دانه در غلاف، وزن خشک تک بوته ، قطر بوته و تعداد ساقه های فرعی، عملکرد دانه، و درصد روغن و در آزمایش گلخانه ای، صفات وزن خشک تک بوته ها در مرحله چهار برگی، شش برگی و هشت برگی و میزان نشت یونی ارقام در مرحله دو برگی، چهار برگی، شش برگی و هشت برگی حداقل در سطح احتمال 5 درصد اختلاف آماری معنی داری را نشان دادند. ارقام با تیپ پاییزه نسبت به بهاره تحت تنش سرما از عملکرد دانه و اجزای عملکرد بالاتر و درصد روغن کمتری برخوردار بودند. در بین ارقام، اپرا بیشترین عملکرد دانه 60/15گرم در متر مربع) وکمترین نشت یونی ( 50 میکروزیمنس بر سانتیمتر) و ماده خشک بیشتر ( 267 گرم در متر مربع) در مراحل مختلف رشدی داشت. در مقابل رقم اکاپی کمترین مقدار عملکرد25/65گرم در متر مربع) و بیشترین نشت یونی ( 265 میکروزیمنس بر سانتیمتر) و کمترین ماده خشک ( 143 گرم در متر مربع) را به خود اختصاص داد. دمای 50 درصد کشندگی بوته ها در رقم اپرا در مرحله هشت برگی بیشترین میزان-18/48 درجه سانتی گراد) و در رقم اکاپی در مرحله چهار برگی کمترین میزان11/36- درجه سانتی گراد) را نشان داد. ضرایب همبستگی صفات نشان داد که عملکرد دانه با ارتفاع بوته و وزن خشک بوته همبستگی مثبت و معنی دار و درصد یون پتاسیم با قطر بوته و درصد روغن دانه با قطر بوته، وزن خشک بوته و عملکرد دانه همبستگی منفی و معنی داری داشتند

دمای پائین ، تنش سرما، کلزا، عملکرد دانه