جواد خلیل پوراسبق - کارشناس ارشد علوم باغبانی، مدرس سازمان آموزش فنی و حرفه ای کشور
فاطمه طاهری اسبق - کارشناس ارشد زراعت، مهندس ناظر سازمان جهاد کشاورزی آذربایجان شرقی

زیره سبز با نام علمیCuminum cyminum یکی از گیاهان دارویی اصلی شناخته شده در کشور ایران است.کشت و کار زیره سبز علاوه بر ایران در بسیاری از کشورهای جهان از جمله هند و مصر نیز رواج دارد. علیرغم گذشت بیش از 50 سال از شروع اصلاح گیاهان زراعی در کشور هنوز حتی یک رقم اصلاح شده زیره سبز وجود ندارد این پژوهش به منظور بررسی تنوع مورفولوژیک و فیتوشیمیایی تعدادی از توده های ایرانی و مقایسه آن با یک رقم اصلاح شده هندی زیره سبز بصورت آزمایش مزرعه ای در طی سال87-86 در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در 3 تکرار انجام گرفت. صفات مورد ارزیابی شامل اندازه گیری ، مقایسه و بررسی فنولوژیک تعداد روز لازم برای سبز شدن، شروع و پایان گلدهی، 50 % و 80 % رسیدگی بذر و تعداد روز لازم از کاشت تا برداشت بود. درصد حجمی اسانس حاصل از بذر تودهها نیز اندازه گیری شد. نتایج حاصل از تجزیه آماری نشان دهنده وجود اختلاف معنی دار در بسیاری از صفات فنولوژیک و مورفولوژیک تودههای مورد آزمایش بود مقایسه میانگینهای انجام شده بیانگر وجودپتانسیلهای زراعی و دارویی مطلوب در بین تودههای بذری بومی نسبت به رقم اصلاح شده خارجی بود. در مجموعنتایج این پژوهش، وجود پتانسیلهای زراعی و دارویی مطلوب در بین تودههای بذری بومی جهت اصلاح و تولید ارقام جدید با خصوصیات برتر را ثابت نمود. در نهایت می توان توصیه کرد اصلاح توده بومی زیره سبز میتواند در توسعه و حفظ تنوع زیستی آن تاثیر بسزایی داشته باشد

زیره سبز، اصلاح، تنوع مورفولوژیک و فیتوشیمیایی