یعقوب حبیب زاده - دانشجوی دکتری زراعت دانشکده کشاورزی دانشگاه ارومیه
محمدرضا زردشتی - استادیار گروه زراعت و اصلاح نباتات دانشکده کشاورزی دانشگاه ارومیه
علیرضا پیرزاد - استادیار گروه زراعت و اصلاح نباتات دانشکده کشاورزی دانشگاه ارومیه
جلال جلیلیان - استادیار گروه زراعت و اصلاح نباتات دانشکده کشاورزی دانشگاه ارومیه

ارزیابی عملکرد گیاهان زراعی در شرایط تحت تنش و استفاده از میکروارگانیسمهای مفید خاک جهت کاهش خسارت-های ناشی از تنشهای محیطی از راه حلهای نوین در کشاورزی پایدار در مناطق خشک و نیمه خشک است. در این راستا آزمایشی در تابستان سال 1388 با لاینNM92ماش در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه ارومیه به صورت کرتهای خرد شده در قالب بلوکهای کامل تصادفی در سه تکرار انجام شد. در این آزمایش تنش آبی در چهار سطح (آبیاری پس از 150 ،100 ،50 و 200 میلی متر تبخیر از تشتک تبخیر کلاس A به عنوان فاکتور اصلی وتیمار میکوریزا در سه سطح (گلوموس موسهGlomus mosseae)گلوموس اینترارادیسس (Glomus intraradices بدون تلقیح میکوریزا) به عنوان فاکتور فرعی مورد بررسی قرار گرفتند. نتایج این آزمایش نشان داد که اثر تلقیح میکوریزا بر درصد و عملکرد پروتئین در سطح احتمال 1% معنی دار بود. تاثیر تنش آبی بر درصد پروتئین دانه در سطح احتمال 1% معنی دار بود. بیشترین و کمترین درصد پروتئین دانه در تنش آبی به ترتیب در آبیاری پس از 200 و 5 میلیمتر تبخیر از تشتک با 29/77 و26/04و در تیمار میکوریزا، گلوموس اینترارادیسس و بدون تلقیح میکوریزا با 29/25و26/61 درصد بدست آمد. همچنین بر اساس نتایج این بررسی تنش آبی باعث افزایش عملکرد پروتئین دانه شد و میکوریزا شدت اثر آنرا افزایش داد و اثر دو گونه میکوریزا بر عملکرد پروتئین دانه ماش از نظر آماری معنیدار بود. میکوریزا از طریق افزایش درصد پروتئین و عملکرد دانه باعث افزایش عملکرد پروتئین دانه ماش در شرایط تنش آبی شد به طوریکه عملکرد پروتئین دانه در سطوح مختلف تنش از نظر آماری معنیدار نگردید بنابراین با کاربرد قارچ های میکوریزا جهت تولید پروتئین دانه میتوان در آب مصرفی برای آبیاری ماش صرفه جویی کرد و با مقدار آب مشخص سطح بیشتری را زیر کشت بر د

ماش، میکوریزا، تنش آب، درصد پروتئین دانه، عملکرد پروتئین دانه