موسی ایزدخواه شیشوان - دانشجوی سابق کارشناس ارشد زراعت دانشگاه ارومیه
مهدی تاجبخش - استاد زراعت و اصلاح نباتات دانشگاه ارومیه
عبدالله حسن زاده قورت تپه - استادیار مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان آذربایجان غریی

آبیاری دراز مدت با پساب فاضلاب در کشاورزی باعث بروز برخی آلودگی های زیست محیطی می گردد، از جمله این محدودیت ها عبارتند از مخاطرات بهداشتی برای کشاورزان و مصرف کنندگان محصولات غذایی، تجمع عناصر سنگین در خاک و گیاه،آلودگی آب های زیرزمینی و شور سدیمی شدن خاک اشاره کرد. امروزه استفاده مجدد از فاضلاب تصفیه شده شهری به عنوان یکی از منابع غیر متعارف آب برای توسعه کشاورزی در نواحی خشک مورد توجه قرار گرفته است. بنابراین به منظور استفاده پایدار ازپساب فاضلاب، بایستی راهکارهای مدیریتی مناسب جهت رفع یا کاهش مشکلات مذکور به کار برد. برخی از این راهکارها عبارتند از: تصفیه فاضلاب، حفاظت بهداشتی در حین استفاده از فاضلاب، تبیت عناصر سنگین در خاک، آب شویی نمک در خاک، استفاده از آهک، انتخاب گیاهان مناسب و فررآوری محصولات غذایی ... در این پژوهش مهم ترین چالش های ناشی از استفاده مجدد از پساب فاضلاب مورد بررسی قرار گرفته و راهکارهای کنترل این آلودگی ها به منظور استفاده پایدار از پساب ها ارائه شده است.