عزت الله رئیسی - استاد بخش زمین شناسی دانشگاه شیراز
لادن جوکار - کارشناس مرکز تحقیقات کشاورزی زرقان
نوذر سامانی - دانشیار بخش زمین شناسی دانشگاه شیراز
احمدرضا سلطانی - استاد بخش آمار دانشگاه تهران

غلظت گاز کربنیک و سایر گازها در اتمسفر از نیمه دوم قرن نوزدهم افزایش یافته است. میزان غلظت گاز کربنیک از سال 1985 تا سال 1988 در حدود 35 درصد افزایش یافته است (Keeling, 1986) . مطالعات متعددی برای تعیین رابطه افزایش گاز کربنیک و عوامل مختلف هیدرولوژیکی انجام گردیده است. Bultot و همکاران در سال 1988 اثر دو برابر نمودن غلظت گاز کرنیک را بر روی عوامل هیدرولوژیکی از قبیل تبخیر و تعرق پتانسیل، رطوبت خاک، تجمع برف، ذخیره آب زیر زمینی، رواناب و بیلان آبی در سه حوضه آبخیز بلژیک مورد مطالعه قرار داد. نتایج نشان داد که تبخیر و تعرق پتانسیل ، درصد رطوبت خاک و میزان ذخیره آبهای زیر زمینی در حوضه هایی با نفوذپذیری زیاد، افزایش یافته است. Mitchell در سال 1989 نشان می دهد که در اثر دو برابر شدن گاز کرنیک، درجه حرارت بین 2/8 تا 5/2 کلوین و بارندگی بین 7/1 تا 15% افزایش می یابد. ولی افزایش بارندگی در مناطق مختلف یکسان نیست.در مناطق با عرض جغرافیایی کم بسته به منطقه، افزایش یا کاهش نشان می دهد. Kite در سال 1989 از سری زمانی برای بررسی آب و هوایی از بده 70 ساله سه رودخانه کانادا استفاده نمود. نتایج حاصله یکسان نبودند. در بعضی رودخانه ها دریاچه تغییرات هیدرولوژیکی مشاهده و در بعضی روند مشخصی از نظر آماری ملاحظه نگردید. غلظت گاز کربنیک در جنوب ایران اندازه گیری نشده است بنابراین بمنظور بررسی تغییرات آب و هوایی می توان از داده های گذشته عوامل هیدرولوژیکی از قبیل درجه حرارت، بارندگی، بده رودخانه و غیره استفاده نمود. در صورتیکه پارامترهای آماری از قبیل معدل، واریانس در دوره های متوالی زمانی تغییر کند می توان نتیجه گرفت که شرایط آب و هوایی تغییر نموده است. در این مطالعه آنالیز طیفی سریهای زمانی بر روی آمار بارندگی 40 سال شیراز انجام شده ، پس از شناسایی مولفه های دوره ای (Periodicities) و دراز مدت (Trend) ، مولفه تصادفی (Random) درمدلهای استوکستیک خورند گردیده است. آنالیز طیفی با شناسایی فرکانس های فعال موجود در ساختار سری های زمانی بارندگی نشانگر عدم تغییرات آب و هوایی در 40 ساله گذشته است.

استوکستیک ، تغییرات آب و هوایی