سیدمحمدجعفر ناظم السادات - استادیار بخش آبیاری دانشکده کشاورزی دانشگاه شیراز

نوسانات بارندگی عموما بیشتر از سایر عوامل اقلیمی تاثیر نامطلوبی بر اقتصادکشورهای غنی و فقیر دارد. اهمیت این تغییرات به حدی است که میتواند موجبات بحرانهای سیاسی – اجتماعی را فراهم نماید. به علت شرایط خاص جغرافیایی خود، کشور ایران در معرض بسیاری از حوادث جوی و اقلیمی قرار دارد. وقوع بارندگی های شدید و سیلابهای ویرانگر و نیز خشکسالی های متناوب و طولانی در قسمت های مختلف کشور امری طبیعی و روزمره می باشد. اخیرا مطالعات زیادی به منظور شناخت عوامل موثر بر بارندگی به عمل آمده است. پدیده النینو – نوسانات جنوبی (El Nino Southern Oscillation, ENSO) بعنوان یکی از مهمترین شاخص هایی که می تواند تغییرات سال به سال بارندگی را توجیه نماید شناخته شده است. در این پژوهش ارتباط بین شاخص نوسانات جنوبی (SOl) و بارندگی پاییزه ایران مورد ارزیابی قرار گرفت. با انتخاب روشهای مناسب محاسباتی روشن گردید که ضرایب همبستگی بین این شاخص و بارندگی پاییزه ایران عموما منفی می باشد. مشخص شد که همبستگی بین (SOl) و بارندگی پاییز در ایستگاه هایخوی، ارومیه، تبریز، زنجان، سقز، سنندج، قزوین، تهران، اراک و سمنان در سطح 1% معنی دار می باشد. نشان داده شد که بارندگی پاییزه سواحل دریای خزر در ایستگاه های نظیر بندر انزلی، آستارا و نوشهر نیز بطور معنی داری متاثر از پدیده ENSO می باشد.

ENSO ، بارندگی ایران ، پاییز ، نوسانات جنوبی