سیدعلیرضا صادقی حسینی - موسسه ژئوفیزیک دانشگاه تهران
جواد راحلی سلیمی

در چند دهه اخیر افزایش آلودگی های ذره ای بر روی شهرهای بزرگ از جمله تهران مشکلاتی برای مردم به وجود آورده است که در این پژوهش با دیدی متفاوت، ارتباط فرایندی بارش با آلودگی در شهرهای بزرگ به صورت علمی بررسی شده است. این بررسی ها از دیدگاه پژوهشگران هواشناسی و محیط زیست از اهمیت ویژه ای برخوردار است. تغییرات اقلیم در تهران بزرگ و حومه (کرج – ورامین) در مدت 50 سال اخیر از دو جنبه بررسی شده است که این تغییرات متاثر از دو عامل، موقعیت جغرافیایی و صنعتی شدن و توسعه شهرنشینی می باشد. متوسط سالانه دمای بیشینه و کمینه تهران از کرج بالاتر و دمای کمینه تهران از ورامین بیشتر و دمای بیشینه تهران از ورامین کمتر است. سال 1975 و حدود آن به عنوان بازه صنعتی شدن تهران در نظر گرفته شده است. دید افقی قبل از این بازه با روند صنعتی شدن به تدریج کاهش یافته و پس از این بازه نیز با روند جزیی کاهشی همراه بوده است. تعداد رویدادهای غبار دود مه قبل از صنعتی شدن تهران ناچیز بوده ولی پس از بازه صنعتی شدن به شدت افزایش داشته است. همچنین میانگین بارش سالانه تهران نسبتا از کرج بالاتر و از ورامین خیلی بالاتر است و رود بارش کلی سالانه در تهران و ورامین افزایشی بوده ولی در کرج کاهشی است. تعداد رویداد بارش های محلی (بر اساس افزایش ناگهانی رطوبت نسبی محلی) در روی تهران بزرگ کاهش یافته است که دلیلی بر افزایش شدید آلودگی در مرکز شهر و احتمالا رویداد فایند فراباروری می باشد.

آلودگی های ذره ای ، فرآیند بارش ، توسعه شهرنشینی ، غبار دودمه ، فرابارورسازی ابر