غلامعلی افروز - استاد، دانشگاه تهران، دانشکده روان شناسی و علوم تربیتی دانشگاه تهرا

عموما در تعاملات اجتماعی و روابط بین فردی، مسأله ترافیک و رانندگی در شهر به عنوان یکی از مؤلفه های مهم زندگی شهری مورد توجه می باشد، چرا که مشکل ترافیک و رانندگی های تهاجمی و پی آمدهای ناشی از آن به ویژه در مناطق شهری، حیات فردی و ز ندگی اجتماعی همگان را متأثر مینماید. امروزه در غالب کشورهای پیشرفته به لحاظ اهمیت و نقش فرهنگ پذیری و ویژگیهای شخصیتی افراد در رانندگی، قانون مداری، اجتناب و پیشگیری از حوادث و سوانح خیابانی و جاده ای، در بررسی معضل ترافیک و حوادث ناشی از رانندگی های تهاجمی بیشترین توجه به روانشناسی رانندگی معطوف میگردد. در واقع محورها و مباحث اصلی روان شناسی رانندگی یا روان شناسی ترافیک آمیزه ای ا ست از یافته های دیگر حوزه های مرتبط روان شناسی همچون روان شناسی اجتماعی، روان شناسی شخصیت، روان شناسی رشد، روان شناسی سلامت، روان شناسی بالینی و روان شناسی کاربردی. همه سخن این است که چگونگی نظام ارزشها، باورها و نگرشها، احساسات و انگیزه ها و مجموعه رفتارهای فردی و اجتماعی انسان می تواند به عنوان اصلی ترین عامل در تبیین معضل یا پدیده ترافیک مورد توجه قرار گیرد. از همین منظر، منش اجتماعی و ویژگیهای شخصیتی راننده، شرایط حاکم بر حوزه شناختی، احساسی و عاطفی و رفتاری و حسی و حرکتی او می تواند بیشترین نقش را در ارتباط با ترافیک و تصادفات رانندگی داشته باشد . مطابق گزارشهای آ ماری در غا لب کشورهای جهان، اروپا و آمریکا و بسیاری از کشورهای آفریقایی و آسیایی علت اصلی تصادفات رانندگی، و حوادث جاده ای و خیابانی رانندگی تهاجمی است. در این مقاله با تعریف و تشریح و تبیین انواع رفتار رانندگی تهاجمی، اصول مورد توجه در روان شناسی رانندگی بیان گردیده و استراتژی پیشگیری از رانندگی های تهاجمی بر مبنای یافته های روان شناسی ترافیک مطرح گردیده است.

روانشناسی رانندگی، شخصیت، رانندگی تهاجمی