رضا باباگلی سفیدکوهی - دانشجوی کارشناسی ارشد آبیاری و زهکشی، گروه مهندسی آب، دانشگاه بیرجند
یوسف رمضانی - استادیار گروه مهندسی آب، دانشگاه بیرجند
علی شهیدی - استادیار گروه مهندسی آب، دانشگاه بیرجند

استفاده از آبگیرهای جانبی یکی از روش های معمول در آبگیر از رودخانه ها می باشد. آبگیر جانبی سازه ای است که به منظور انتقال آب از رودخانه یا کانال اصلی، به سمت زمین های کشاورزی یا مراکز صنعتی، مورد استفاده قرار می گیرد. از نکات مهم در طراحی آبگیر واقع در رودخانه ها این است که شرایطی انتخاب شود تا آب منحرف شده توسط آبگیر، دارای حداکثر دبی جریان و حداقل دبی رسوب باشد. با تعیین شرایط بهینه انحراف آبگیرها می توان به ساختاری دست یافت که کمترین میزان جداشدگی جریان وبه دنبال آن کمترین میزان تجمع رسوب دردهانه آبگیر ایجاد شود. مطالعات بسیاری تاکنون برای رفع این مشکل انجام گرفته است که یکی از این روش ها تغییر شرایط هیدرولیکی جریان با استفاده از تغییر در هندسه دهانه آبگیر است. از آنجا که هرگونه اصلاح هندسه دهانه آبگیر که یکنواختی سرعت بین دماغه بالادست و پایین دست آبگیر را بیشتر کند، باعث کاهش ابعاد جداشدگی جریان، کاهش رسوب گذاری در دهانه آبگیر، و افزایش راندمان آبگیر خواهد شد. در این مقاله به بررسی مطالعات انجام شده در رابطه با تاثیر زاویه آبگیری بر الگوی جریان و رسوب گذاری در دهانه آبگیرها پرداخته شده و مناسیب ترین زاویه آبگیری جهت کنترل رسوب پیشنهاد می شود.

جداشدگی جریان، راندمان آبگیری، کنترل رسوب، هندسه دهانه آبگی