علی بهبودی املشی - دانشجوی کارشناسی ارشد شیمی، شیمی فیزیک، دانشگاه پیام نور مرکز ساری، د
فریدون اشرفی - استادیار شیمی دانشگاه پیام نور مرکزی ساری
محسن افتاده - استادیار شیمی دانشگاه پیام نور مرکز اصفهان

صابون‌های فلزی به عنوان نمک اسیدهای چرب هستند، که کاربردهای صنعتی گسترده‌ای در روانسازهای موجود در صنعت قالب‌سازی، گریس‌ها، مواد آرایشی، پایدارکننده‌های گرمایی و نوری، صنایع پلیمر و پتروشیمی داشته و به عنوان ماده‌ی ضد کف و ضد رطوبت به کار می‌روند. با توجه به تنوع صابون‌های فلزی، استئارات‌های فلزی نیز یکی از مهم‌ترین صابون‌های فلزی به کار رفته در اکثر صنایع شیمیایی هستند که از واکنش بین استئاریک اسید با اکسید، هیدروکسید یا کربنات فلزاتی از قبیل Ca، Fe، Al، Zn، Mg و Li و غیره تهیه می‌شوند. از جمله‌ی این صابون‌های فلزی، استئارات‌های آلومینیومی هستند که به واسطه‌ی ظرفیت‌های گوناگون فلز آلومینیوم گسترده‌ی تولید این دسته از صابون‌ها نیز توسعه یافته است و در نتیجه استئارات‌های آلومینیومی مختلف از قبیل مونو، دی و تری استئارات آلومینیوم قابل تهیه هستند. در این پژوهش تشکیل مونو استئارات آلومینیوم در فاز آبی و بهینه‌سازی این روش تولید را با استفاده از تنظیم pH و به وسیله‌ی محلول‌های بافری مختلف (بافر سود ـ آمونیوم سولفات و بافر آمونیاک ـ آمونیوم سولفات) در گسترده 10-9/5 مد نظر قرار داده‌ایم. ایجاد چنین شرایطی تا حدودی مشکل به نظر می‌رسد ولی می‌توان با آزمایشات گوناگونی این شرایط را اعمال نمود. بهترین بافر مورد استفاده که کارآیی بالایی داشته و در کنترل pH بسیار موثر بوده، بافر سود آمونیوم سولفات است؛ چرا که کمترین درصد اسید چرب آزاد،‌خاکستر باقی مانده و نیز درصد فلز باقی مانده در پایان واکنش و در محصول هنگامی بدست می‌اید که از این بافر استفاده شود. حالت فیزیکی و بوی محصول نیز از دیگر فاکتورهای تعیین کننده کیفیت محصول یا محصولات واکنش هستند.

صابون‌های فلزی، واکنش فاز آبی، استئارات‌های فلزی، منواستئارات آلومینیوم