مریم شهابی فر - بخش کانی شناسی مرکز تحقیقات فرآوری مواد معدنی
بهزاد محرابی - گروه زمین شناسی دانشگاه تربیت معلم

براساس مطالعات میکروسکپی نوری، میکروسکپ الکترونی روبشی SEM و الکترون مایکروپروب EPMA برای اولین بار سری برنونیت 3PbCuSbS و سلیگمانیت 3PbCuAsS بانحلال جامد ناقصدر نمونه های کانسار زرشوران شناسایی شدند. این سری از سولفوسالتهای بسیار نادر هستند که تا کنون به صورت آزمایشگاهی سنتز نشده اند و در مورد محدود یا کامل بودن انحلال جامد آنها اتفاق نظر وجود ندارد. نمونه های مورد مطالعه در تصویر الکترونهای برگشتی دارای زوناسیون منظم ساختاری و نامنظم هستند. سری تتراهدریت-تنانتیت و کانی ژئوکرونایت نیز به صورت همیافت با این سری مشاهده می شوند. در نمونه های مورد بررسی دامنه تغییرات درصد وزنی ارسنیک و آنتیموان به ترتیب 0/70 تا 7/96 برای ارسنیک و 15/97 تا 25/11 برای آنتیموان است. ضریب همبستگی بین ارسنیک آنتیموان 0/94 - است که معرف جانشینی این دو عنصر به جای یکدیگر است. براساس نسبت As/(As+Sb دامنه تغییرات گزارش شده در این سری بین 0/05 تا 0/54 در نمونه های زرشوران 0/04 تا 0/44 است. شواهد به دست آمده از نمونه های زرشوران نیز وجود انحلال جامد محدود را برای این سری تایید می کند. مقدار ناچیزی طلا و نقره در ساختمان این سری وجود دارد که حداکثر مقدار طلا 0/14 و نقره 0/18 درصد وزنی است. با توجه به وجود زوناسیون منظم و نامنظم و تغییرات گسترده ترکیب شیمیایی به نظر می رسد که تبلور سری برنونیت-سلیگمانیت حداقل به صورت بخشی در شرایط غیر تعادلی صورت گرفته است. جانشینی وسیع و گسترده ارسنیک و آنتیموان نشان دهنده نوسان در ترکیب شیمیایی سیال هیدروترمال تشکیل دهنده کانسار زرشوران است.

کانسار زرشوران، انحلال جامد، سری برنونیت-سلیگمانیت، کانی سازی اپی ترمال