خدابخش پناهی کرد لاغری - استادیار پژوهش ، عضو هیات علمی مرکز تحقیقات کشاورزی
دیوید رائول - استاد دپارتمان خاکشناسی، دانشگاه ریزیدنگ انگلستان

در خاکهای آهکی و آهکی – گچی ، کمبود فسفر قابل استفاده گیاه به دلیل تبدیل فسفر محلول به ترکیبات کم محلول مانند فسفاتهای کلسیم یکی از مشکلات تغذیه می باشد آگاهی از تغییرات غلظت فسفر محلول و نوع ترکیباتی که درنتیحه رسوب فسفر تشکیل می وشد می تواند در مصرف بهینه کود نفش مهمی ایفا کند. در بررسیهای آزمایشگاهی، تغییرات فسفر خاک در نمونه های سطحی از سریهای خاک یاسوج (آهکی)، آشر (آهکی) و غنیمه (آهکی – گچی) مورد مطالعه قرار گرفته است. بررسی های جذب و واجذبی فسفر در کلرید کلسیم 0/1، مولار در نمونه های هوا خشک و آماده شده از سری های فوق اندازه گیری گردید. غلظت یونهای موجود درسیستم ها پس از 24 ساعت درعصاره حاصله اندازه گیری و با استفاده از برنامه کامپیوتری GEOCHEM غلظت زوجها و کمپلکسهای یونی و فعالتیهای واقعی یونها محاسبه گردیدند. با محاسبه فعالت یونهای آزاد در سیستمها و محاسبه پتانسیل آهک و فسفات و بکارگیری نمودار حلالیت برای فسفاتهای کلسیم شناخته شده در خاک، همه سیستمهای با فسفر اولیه بالا قبل از جذب نسبت به دی کلسیم فسفات، اکتا کلسیم و هیدراکسی آپاتیت، در حالت فوق اشباع بودند. درحالی که بعد از عمل جذب با اکتاکلسیم فسفات به حالت تعادل ظاهری رسیدند. این امر در خاک سری غنیمه واضح تر بود. در مراحل واجذبی نیز سیستم ها به حالت تعادل نسبی با اکتاکلسیم فسفات رسیدند. این امر نشان از پایداری نسبی سیستم ها لااقل در طول زمان بررسی دارد.

فسفر ، کلسیم فسفات ، جذب و واجذبی ، خاکهای آهکی