مهران امیری - استادیار، گروه مهندسی عمران، دانشگاه پیام نور
عبدالله اردشیر - دانشیار، دانشکده مهندسی عمران و محیط زیست، دانشگاه صنعتی امیرکبیر

با بهره گیری از فرآیند مدیریت مخاطرات، با نگاهی پیشگیرانه می توان نقاط خطر در کارگاه های ساختمانی را شناسایی و نسبت به اقدام پیشگیرانه عمل نمود. در ابتدای این مطالعه، داده های حوادث از سازمان تامین اجتماعی اخذ و سپس با استفاده از فنون آماری (و برپایه ریسک) و داده کاوی فازی (درخت تصمیم، روش تجمیع و قواعد انجمنی) دسته بندی ها و قواعد مختلفی از این پایگاه داده استخراج گردید. پس از آن قواعد مرتبط با وقوع حوادث ساختمانی از مطالعات پیشین و نتایج گام قبل و همچنین مصاحبه با متخصصین امر جمع آوری گردید و بر پایه این قوانین سیستم خبره ایجاد شد. از آنجا که عدم قطعیت مرتبط با حوادث شغلی لزوما دو منشا تصادفی بودن آنها (به دلیل تغییرات محیطی و طبیعی یا تغییرات محیطی و طبیعی یا تغییرات زمانی) و عدم قطعیت به دلیل اطلاعات ناکافی یا دارای ابهام (مثلا نظر خبره) یا پراکندگی داده ها دارند، سیستم خبره فازی- احتمالی برای مدل سازی مورد استفاده قرار گرفت. هدف این سیستم، ارزیابی ریسک وقوع مخاطرات در کارگاه های ساختمانی بود. پس ازآن، به منظور اعتبارسنجی این سیستم خبره، در سه کارگاه ساختمانی، چهار مطالعه موردی انجام شد که در آن ها گروه های اجرایی یا زیر پروژه های فعال، شناسایی شده و ورودی های سیستم خبره و مورد پرسش قرار گرفتند. آنگاه، خروجی های سیستمی ثبت شده وریسک وقوع حوادث رتبه بندی گردید. در گام پایانی، با پرسش از متصدیان این پروژه ها در خصوص قابلیت کاربرد، جامعیت و صحت سیستم، اعتبار سیستم خبره مورد تایید قرار گرفت. سیستم ارزیاب ایمنی ایجاد شده، روشی برای کمی سازی میزان ریسک های مرتبط با ایمنی شغلی و رتبه بندی آنها ارایه می کند. این سیستم دارای این قابلیت است که در کلیه کارگاه های ساختمانی بکارگرفته شود و همچنین برنامه رایانه ای ایجاد شده را می توان به راحتی اصلاح نمود یا به منظور لحاظ نمودن اجزا و عناصر ایمنی دیگر، گسترش داد.

مدیریت مخاطرات شغلی، سیستم خبره، فازی- احتمالی، داده کاوی، حوادث شغلی