لیلا دیانی - دانشجوی کارشناسی ارشد گروه خاکشناسی دانشگاه شهرکرد
فایز رئیسی - دانشیار گروه خاکشناسی دانشگاه شهرکرد

تقریبًا تمام نیتروژنی که به طور طبیعی به خاک اضافه می شود به شکل آلی است . از آنجا که گیاهان تقریبًا کل نیتروژن مورد نیاز خود را از ترکیبهای معدنی آن یعنی املاح آمونیاکی به ویژه نیترات ها تأمین می کنند و اکثر مواد آلی نیتروژن دار برای آنها قابل استفاده نیستند، معدنی شدن نیتروژن آلی یکی از مهمترین مراحل چرخه نیتروژن محسوب می شود (صالح راستین، ۱۳۵۷ ). این فرآیند به مقدار زیادی تحت تأثیر عوامل متعدد از قبیل خاک، اقلیم و آلاینده ها قرار می گیرد ( دای، ۲۰۰۴ ). اثرعناصر سمی بر معدنی شدن ن یتروژن خاک بسیار مورد توجه محققان بیولوژی و اکولوژی خاک بوده است . کادمیم یکی از عناصر سنگین و سمی است که به علت توانائی بالقوه د ر آسیب رسانی به میکروارگانیسم های خاک ، تغییر در جمعیت میکروبی خاک و اثر منفی بر اعمال حیاتی آنها مانند معدنی شدن نیتروژن در چند دهه گذشته از نظر مسائل زیست – محیطی بسیار مورد توجه قرار گرفته است. در مطالعات انکوباس یون آزما یشگاهی کادمیم همواره اثر بازدارند گی بر فرآ یند معدنی شدن نیتروژن داشته است. اما، اثر بازدارندگی بسته به نوع خاک و شرا یط آزمایش متفاوت است. لیانگ و طباطبائی ( ۱۹۷۸ ) غلظت ۵۶۲ میلی گرم کادم یم را برای جلوگ یری از ن یتریفیکاسیون گزارش کردند ، در حالی که محققان دیگر حتی غلظت کمتر از این (mgkg 500) را جهت جلوگیری از این فرآیند گزارش کرده اند (ویگ، ۲۰۰۳ ).). شواهد نشان می دهد که کادم یم حتی با غلظت mgkg 2 در خاک با 6/6 = pH نیتریفیکاسیون را به میزان % ۱۴ کاهش داده است (ویگ، ۲۰۰۳ ). همچنین گزارشها یی وجود دارد که نشان می ده ند کادم یم با غلظت mgkg ۱۰ اثر افزا یشی وتحریکی و با غلظتmgkg ۱۰۰ اثر بازدارنده کاهشی بر ن یتریفیکاسیون هم در خاکهای آهکی و هم در خاکهای غیر آهکی داشته است (داسک، ۱۹۹۵ ). با این حال ، اثر کادمیم بر پویائی نیتروژن خاک های من اطق خشک و نیمه خشک، به ویژه به طور کمی و کیفی هنوز مشخص نشده است . لذا هدف از این تحقیق بررسی اثر غلظت های مختلف کادمیم بر مراحل مختلف معدنی شدن نیتروژن در یک خاک مرتعی است.