سهراب شهریاری - دانشکده علوم زمین- دانشگاه شهید بهشتی
همایون صفائی - گروه زمین شناسی - دانشگاه اصفهان
مرتضی شریفی - گروه زمین شناسی - دانشگاه اصفهان

در بخشهای جنوبی البرز مرکزی در مناطق شمالی وشمال غربی شهرستان گرمسار، رخنمون وسیعی از گنبدهای نمکی ترشیری وجود دارد. در برخی از این گنبدها توده های آذرین بطور پراکنده همراه با سنگ پوشش گچی وجود دارند. با توجه به طبقه بندیهای ژئوشیمیایی که بر اساس اکسیدهای عناصر اصلی، عناصر فرعی و عناصر نادر انجام گرفته است. توده های فوق غالبا در محدوده آلکالی بازالت (Alk-Bas) و آندزیت بازالتی (basaltic andesite) قرار می گیرند. جهت تعیین محیط تکتونوماگمایی این بازالتها از نمودارهای مثلثی استفاده گردیده که بر اساس عناصر نادر استوار است. با توجه به نتایج بدست آمده این بازالتها جزء بازالتهای درون قاره ای محسوب می شوند. با عنایت به وضعیت تکتونیکی و ساختاری منطقه شواهد چینه ای ، اطلاعات دورسنجی، اطلاعات ژئوفیزیک هوائی و آزمایشات تجربی که با استفاده از مدل تکتونیکی انجام گرفته است می توان بازالتهای منطقه را با وجود حاکم بودن محیط تکتونیکی فشاری با روند تقریبی شمالی – جنوبی در زمان ائوسن پسین – الیگوسن ناشی از ایجاد یک محیط کششی محلی با روند شمال شرق – جنوب غربی دانست. محدوده پراکندگی این توده ها با روند این حوضه کششی که نیز به عنوان لولای تغییر روند البرز شرقی نسبت به البرز غربی عمل نموده بخوبی تطبیق می نماید.