رسول اخروی - گروه زمین شناسی دانشکده علوم دانشگاه تهران

تغییرات ترکیب کانی شناسی اجزای غیر اسکلتی (ائویید، سیمان و میکرایت) سنگهای کربناتی در ادوار مختلف زمین شناسی، منجر به ارائه مدل روند موقتی نوسانی دوران فانزوزوییک (Oscillating Phanerozoic Temporal Trend) برای رسوبگذاری اجزای غیر حیاتی کربنات ها توسط رسوب شناسان شده است. براساس این مدل، پرکامبرین پسین تا اوایل (؟) کامبرین، می سی سی پین تا ژوراسیک پیشین و دوران سنوزوییک پیشین تا عهد حاضر برهه هایی از زمان زمین شناسی بوده اند که طی آنها اجزای غیر اسکلتی دریایی هم به صورت آراگونیت و هم به صورت کلسیت پرمنیزیم و در سایر ادوار، این اجزا فقط به صورت اولیه کلسیتی رسوبگذاری کرده است. مطالعه ی دقیق سنگ شناسی سازند دلیچای با سن ژوراسیک میانی تا پسین نشان داده است که بخشی از سیمان های دریایی به صورت سوزن های آراگونیتی می باشند که با قطعات بلورهای هم بعد کلسیت آهن دار احاطه شده اند. در این مقاله برای نخستین بار وجود بلورهای سوزنی آراگونیت طبق معیارهای ذکر شده برای آراگونیت های دیرینه از زمان ژوراسیک میانی تا پایانی گزارش می شود. پیدایش سیمان آراگونیتی در ژوراسیک میانی-پایانی نشان می دهد که مدل روند موقتی نوسانی جامعیت ندارد و دریاهای کلسیتی و آراگونیتی ارائه شده در مدل مذکور عامل اصلی کنترل کننده ترکیب کانی شناسی اجزاء غیر اسکلتی نیست.