اکبر قاضی فرد - گروه زمین شناسی دانشگاه اصفهان
مرتضی شریفی - گروه زمین شناسی دانشگاه اصفهان

باتلاق گاو خونی با وسعتی حدود 520 کیلومتر مربع در 130 کیلومتری جنوب شرقی اصفهان قرار دارد . این منطقه از اکو سیستم های بسیار منحصر به فرد بوده و جزء ذخایر زیست محیطی شناخته شده در جهان به شمار می رود. حوضه آبریز رودخانه ی زاینده رود که به این باتلاق منتهی می شود اغلب بر روی سنگهای ژوراسیک و کرتاسه قرار دارد . نظر به اینکه سنگهای ژوراسیک منشاء فلزات سنگین و سنگهای کرتا سه در برگیرنده ی آنهاست و نیز به دلیل افزایش غلظت آلاینده ها و ورود پسابهای مختلف به رودخا نه ی زاینده رود که به این باتلاق تخلیه می شوند و به دلیل شرایط خاص رسوبگذاری که در محیط های باتلاق حکم فرما است، فلزات سنگین پس از ورود به این محیطهای آرام با شرایط شیمیایی مناسب رسوب نموده و در کف بستر جذب رسوبات می گردند . بررسی آنالیز رسوبات باتلاق گاوخونی با استفاده از روش NAA نشان می دهد میانگین مقدار غلظت بعضی از فلزات سنگین از جمله Cd=31 و Cu=230/25 و Ni=47/25 بر حسب (ppm) بالاتر از حد طبیعی می باشد. افزایش تدریجی فلزات سنگین در این رسوبات و جذب آنها توسط جلبکها و مصرف جلبکها توسط آبزیا ن و پرندگان مهاجر باعث بحران در اکوسیستم باتلاق گاوخونی خواهد گردید. از جمله اثرات احتما لی سوء فلزات سنگین بر روی گیاهان منطقه می توان، کاهش رشد گیاه، کاهش پوشش گیا هی، کاهش حاصلخیزی خاک و متعاقباً فرسایش خاک و همین طور از بین رفتن گونه های تحمل ناپذیر و پدیده ی بیابان زایی را نام برد. لذا از آنجا که حضور فلزات سنگین در محیط زیست جزء عوامل آلاینده محسوب می گردد و غلظت بیش از حد آنها متواند برای حیات انسانها، حیوانات و گیاهان مضر باشد، هدف از این تحقیق ارزیابی میزان ونوع فلزات سنگین در رسوبات باتلاق گاوخونی تأثیرات احتمالی آن بر اکوسیستم منطقه در اثر ورود به زنجیره ی غذایی انسان و حیوان می باشد .