محمد زارع - دانشیار دانشگاه شیراز
محمد رضا حسامی - دانشجوی کار شناسی ارشد رشته آبشناسی دانشگاه شیراز
عزت الله رئیسی - استاد دانشگاه شیراز

به منظو ر تعیین و تشخیص پدیده های موثر بر ترکیب شیمیایی آب زیرزمینی از محاسبات بیلان جرمی مواد حل شده استفاده میشود . با وجود پیچیدگی های واکنشهای مؤثر بر شیمی آب زیرزمینی با استفاده از محاسبات بیلان جرمی میتوان تا حد زیادی به اثرات کیفی و تبادلات یونی در حوضه آبریز آگاهی حاصل کرد . با توجه به انحلال نامتجانس کانیهای سیلیکاته قبل از محاسبه بیلان جرمی، کانی یا کانیهای حاصل از هوا زدگی تعیین می گردد . برای محاسبه بیلان جرمی ابتدا مقادیر اجزای شیمیایی محلول در ورودی جوی (برف) از مقادیر اجزای شیمیایی در آب خروجی توسط چشمه کم شده و اجزای شیمیایی باقیمانده به فرایندهای هوازدگی شیمیایی کانی های سنگ، خاک، تبادلات یونی و تغییرات زیستی نسبت داده می شود . در این بین توالی و سرعت نسبی هوازدگی کانی ها و یونهای موجود در آب و یونهای حاصل از هوازدگی از اهمیت زیادی بر خوردار است . در فصل خشک که زمان ماندگاری آب در سیستم زیاد می باشد، فرایندهای هوازدگی و تبا دلات کاتیونی و پدیده های زیستی اهمیت زیادی پیدا می کنند . کانیهای پلاژیوکلاز و بیوتیت در انحلال و تامین کا تیونهای موجود در سازندهای گرانیتی از اهمیت زیادی بر خوردار هستند . علاوه بر این، وجود کانی کلسیت که به صورت رسوب در درزه و شکافها و به صورت نا خالصی در زمینه ی سنگ وجود دارد در تأمین یون کلسیم موجود در آب زیرزمینی تأثیر قابل توجهی دارد .