فریبرز مسعودی - گروه زمین شناسی دانشکده علوم دانشگاه تربیت معلم تهران
مرضیه رضائی اقدم - گروه زمین شناسی دانشکده علوم دانشگاه تربیت معلم تهران

پگماتیتها در زون سنندج – سیرجان بطور خاص در منطقه عمدان همراه باسنگهای آذرین، دگرگونی مجاورتی و دگرگونی ناحیه ای هستند. تاکنون نحوه و منشا این پگماتیتها و ارتباط آنها با سنگهای دیگر کاملاً مشخص نشده است. مطالعه سیالات درگیر آنها می تواند نوع سیالهای همراه پگماتیتها و منشا آنها را مشخص نماید. بدین ترتیب می توان در شناخت فرایندهای حاکم بر منطقه و در پوسته و شکل گیری اینگونه سنگها اطلاعاتی بدست اورد. میکروترمومتری سیالات درگیر بر روی پگماتیت ها و رگه های کوارتز سنگهای موجود در این منطقه انجام شده است. نتایج بدست آمده از این مطالعات نشان می دهد که این سیالات شامل انواع s مثبت و منفی َv s Lv_C, l+v+ مثبت و منفی َv مثبت و منفی l+v بصورت P,S,PS می باشد. سیالات رگه ها و پگماتیتهای موجود در سنگهای توده نفوذی، آب و CO2 دار، در سنگهای دگرگونی مجاورتی CO2 دار، و در سنگهای دگرگونی ناحیه ای آب و CO2 دار است. با حضور گرافیت در سنگهای دگرگونی CO2 می تواند از سیالات دگرگونی و با توجه به میزان شوری، انواع آبدار می تواند منشاء ماگمایی داشته باشند. لذا با توجه به اینکه پگماتیتهای حاوی CO2 منشا دگرگونی و انواع حاوی آب و CO2 منشا دگرگونی و آذرین دارند، می توان نتیجه گرفت که فرایند دگرگونی حداقل در تشکیل بخشی از پگماتیتهای همدان نقش داشته است. بدین صورت که در اثر حرارت توده و حضور سیالهای گرانیتی، سنگهای دگرگونی ذوب و بصورت رگه های پگماتیتی سرد شده اند.