یوسف رحیم سوی - دانشجوی دکتری زمین شناسی اقتصادی دانشگاه تربیت معلم تهران
عبدالمجید یعقوب پور - استاد زمین شناسی اقتصادی دانشگاه تربیت معلم تهران
حسین معین وزیری - استاد بازنشسته پترولوژی دانشگاه تربیت معلم تهران

پتانسیل تیتانیوم قره آغاج ارومیه دارای سنگ میزبان اصلی لرزولیت، ورلیت و به مقدار جزئی کلینوپیروکسنیت است. کانیهای کدر کانسنگ شامل ایلمنیت، مگنتیت، تیتانومگنتیت، هماتیت، اسپینل سبز و پیروتیت می باشند، کانی ایلمنیت دارای سه نسل کانی سازی است که تنها نسل دوم کانی سازی که بصورت تاخیری فضاهای خالی بین بلوری را پر کرده است اقتصادی بوده و قابلیت کانه آرایی را دارد. با توجه به شمارش کانیهای ایلمنیت نسل دوم کانی سازی و محاسبه درصد حجمی و تبدیل آن به درصد وزنی متوسط درصد وزنی ایلمنیت این پتانسیل در کل بلوک های معدنی 10/82 (در سطح) و 9/19 (در عمق) محاسبه شده است. پتانسیل تیتانیم قره آغاج ارومیه از لحاظ تیپ بندی دارای تیپ ایلمنیت ماگمایی همساز بوده و ماگمای والد آن یک ماگمای فرو گابرویی با سری ماگمایی تحولی با تمایل بیشتر سمت تولئیتی بوده که بر اثر عدم فرایند اختلاط مایع، بخش اکسیدی بصورت ادخال و بین بلوری بوجود آمده است. سنگهای اولترامافیک و مافیک مجموعه آذرین قره آغاج بصورت لایه ای و بطور متناوب با هم قرار گرفته اند و حداکثر عمق کانی سازی شده بدست امده از طریق مطالعات مغناطیس سمجی و عملیات حفاری حدود 60 متر بوده است. کانی ایلمنیت دارای در هم رشدی زیادی با کانیهای غیر اقتصادی نظیر مگنتیت و مگنتیت تیتان دار و کانیهای سیلیکاته است لذا با توجه به تغییرات وسیع ابعاد بلوری کانیهای ایلمنیت و کانیهای باطله، درجه آزادی پائین بوده و کنسانتره تولید شده دارای درصد وزنی TiO2 بسیار پائینی خواهد بود از طرف دیگر این پتانسیل فاقد کانی سازی اقتصادی عناصر نادر خاکی (نظیر Ta, Nb و …) و V است لذا دارای کیفیت کانسنگ پائینی است . با توجه به مطالعات بعمل آمده و بر اساس سنگهای میزبان کانی سازی، سنگهای همراه، کانی شناسی کانسنگ و ترکیب شیمیایی کانسنگ، پتانسیل تیتانیم و قره آغاج ارومیه بیشترین تشابه را با کانسار آپاتیت – ایلمنیت – مگنتیت عیار پایین کایوها جاروی در فنلاند غربی نشان میدهد.