نوذر سامانی - استاد بخش علوم زمین، دانشکده علوم، دانشگاه شیراز
امیر رئوف - دانشجوی کارشناسی ارشدآبشناسی، بخش علوم زمین، دانشکده علوم، دانشگاه

شهر کربلا در 100 کیلومتری جنوب غربی بغداد قرار دارد . منطقه مورد مطالعه در مرکز شهر کربلا قرار دارد که آن را مرکز قدیمی شهر نیز می خوانند . مطالعه گمانه های حفر شده در منطقه نشان می دهد که آبخوان بخش مرکزی شهر کربلا شامل سه لایه می باشد . لایه سطحی یک آبخوان آزاد Unconfined aquifer ، و لایه زیرین یک آبخوان تحت فشار (Confined aquifer) را تشکیل می دهد . این دو لایه آبدار توسط لایه نیم تراوای میانی با هم دارای ارتباط هیدرولیکی می باشند . از نظر شرایط مرزی، آبخوان دارای چند زهکش و یک رودخانه می باشد . شرایط متنوع مرزی و ماهیت ناهمگن آبخوان یک واحد هیدروژئولوژیکی پیچیده و در عین حال جالب بوجود آورده است . هدف از احداث زهکش ها پایین انداختن سطح ایستابی آبخوان آزاد فوقانی است . در این مقاله ضمن شبیه سازی آبخوان به صورت مدل عددی سه لایه، سعی شده است تا تأثیر هتروژنی در برهمکنش هیدرولیکی لایه های آبدار تشکیل دهنده آبخوان و نیز کارائی زهکش ها در شرایط حاکم هیدروژئولوژیکی مورد بررسی قرار گیرد . بر اساس نتایج این مطالعه لایه میانی نیم تراوا بوده و بصورت یک لایه نشتی عمل می کند و از کارایی زهکشها در پایین انداختن سطح آب در آبخوان آزاد رویی می کاهد . این عدم کارایی در سالهای اشغال عراق توسط امریکا به علت لاروبی نشدن و ریزش تشدید گردیده است . رودخانه نیز بر خلاف انتظار بصورت یک زهکش عمل می کند تا یک مرز تغذیه کننده .