محمد ذکری - دانشجوی دوره کارشناسی ارشد مهندسی معدن دانشگاه آزاد اسلامی واحد علو
وامق رسولی - استادیار گروه مهندسی معدن، دانشگاه صنعتی امیرکبیر
بهزاد تخم چی - مربی گروه مهندسی معدن، دانشگاه صنعتی شاهرود

تخمین ذخیره کانسارها یکی از مهمترین پارامترهای لازم در مراحل طراحی و برنامه ریزی کوتاه و بلند مدت تولید یک معدن بشمار می رود . استفاده از علم زمین آمار در تخمین ذخیره کانسارها با توجه به در نظر گرفتن ارتباط فضایی عیار نمونه ها در نقاط مختلف کانسار، گسترش قابل توجه ی داشته است . انجام محاسبات متعدد و حل معادلات پ یچیده در تخم ینگر کریجینگ، بخصوص در کانسارهای بزرگ، بمنظور تخمین ذخیره به روش زمین آمار استفاده از نرم افزارهای ویژه و قوی را ضروری ساخته است . نرم افزار Surpac یکی از قویترین نرم افزارهای کاربردی هم در زمینه تخمین ذخیره و هم طراحی معادن می باشد . بی شک این نرم افزار با قابلیتهای خود در زمینه انجام مطالعات زمین آمار ی جایگاه ویژه ای را در بین تمامی نرم افزا های فعلی بخود اختصاص داده است . در این مقاله تخمین ذخیره آهن آنومالی شماره 3 معدن گل گهر با استفاده ازروش کریجینگ توسط نرم افزار Surpac انجام گرفته است . با توجه به ا ینکه برای هر یک از نمونه های حاصل از گمانه های اکتشافی کنستانتره ای توسط دستگاه دیویس تیوب در ابعاد 150 میکرون بمنظور پیش ب ینی محصول کارخانه، تهیه شده است در ابتدا اطلاعات حاصل از گمانه های اکتشافی و آزمایش دیویس تیوب (Davis Tube) بصورت یک فایل داده وارد نرم افزار مذکور شد و پس از ساختن د یتابیس (Database) ، از داده های مذکور کامپوزیت های 6 ، 12 و 18 متری تهیه شد و سپس مقاطع مو رد نیاز در جهت های مختلف رسم و مدل هندسی کانسار با توجه به مقاطع بدست آمده تهیه گردید . سپس مدلسازی بلوکی کانسار و تعیین فضای تخمین انجام گرفت و متعاقب آن بیضوی تخمین حاصل از واریوگرافی کامپوزیت های 6 متری داده ها، برای 10 متغیر ) Fe عیار آه ن ) ، ) Feo عیار اکسید آهن ) ، ) P عیار فسفر ) ، ) S عیار گوگرد ). M-wt( درصد وزنی بازیابی مغناطیسی ) ، M-fe ( عیار آهن موجود در کنستانتره حاصل از آزمایش د ی ویس تیوب ) ، ) M-feo عیار اکسیدآهن موجود در کنستانتره حاصل از آزمایش دیویس تیوب ) ، ( M-p عیار فسفرموجود در کنستانتره حاصل از آزمایش دیویس تیوب ) ، M-s عیار گوگرد موجود در کنستانتره حاصل از آزما یش دیویس تیوب ) و ) N-fe عیار آهن موجود در باطله حاصل از تهیه کنستانتره توسط آزمایش دیویس تیوب ) ، مدلسازی شد و سپس با استفاده از تخمینگر کریجینگ مقدار هر یک از متغیر های ده گانه در هر بلوک تخمین زده شد . در نهایت ذخیره معدن آهن آنومالی شماره 3 گل گهر با توجه به طبقه بندی انواع سنگ آهن در این معدن به شرح زیر بدست آمد . مگنتیت بالایی (Top Magnetite) ؛ 4274550 تن . سنگ آهن اکسیده (Oxidized Ore)؛ 12055470 تن . مگنتیت پایینی(Bottom Magnetite)؛ 579408960 تن .