فرهنگ علی یاری - دانشجوی کارشناسی ارشد زمین شناسی اقتصادی دانشگاه تربیت مدرس
ابراهیم راستاد - عضو هیئت علمی گروه زمین شناسی اقتصادی دانشگاه تربیت مدرس
محمدجواد شمسا - کارشناس ارشد اکتشافی سازمان زمین شناسی و اکتشافات معدنی کشور

کانسار طلای قلقله در بخش شمالباختری پهنه سنندج-سیرجان واقع شده است. این کانسار از نوع کانسارهای طلا با میزبان پهنههای برشی نوع شکلپذیر و شکنا بوده و در دسته کانسارهای طلای کوهزائی قرار میگیرد. مطالعه فراوانی و توزیع عناصر کمیاب و نادر خاکی در نمونههای برداشتشده در راستای ترانشههای عمود بر روند پهنههای کانهدار، نشاندهنده تغییرات ژئوشیمیایی این عناصر در واحدهای سنگی دگرسان شده پهنههای کانه- ربا شدت دگرشکلی و نوع دگرسانی متفاوت، میباشد. عنصر اصلی کانسارساز و مورد اکتشاف در محدوده معدنی  دا قلقله طلا است. از عناصر مهم دیگری که از فراوانی قابل توجهی در زون کانهزائی برخوردار هستند, میتوان Sb, Hg و As, Ag را نام برد, که با عنصر اصلی کانسارساز (طلا)، همبستگی مثبت و بالایی را در ماده معدنی از خود نشان میدهند. الگوی پراکندگی عناصر نادر خاکی درسنگهای فیلیتی و آهک دگرگون شده کمر پائین ماده معدنی، بصورت پهن با شیب کم، آنومالی منفیEu در آهکهای دگرگون و آنومالی مثبت Eu در فیلیتها و تهیشدگی خفیف در میزان این عناصر میباشد. این الگو در واحدهای متاولکانیک فلسیک و مافیک و سریسیت- میباشد. واحدهای کانهدار دگرسان Eu شیست دربرگیرنده زون کانهزائی بصورت نامنظم وآنومالی مثبت تا منفی شده غنیشدگی نسبی از عناصر,LREE و تهیشدگی از عناصر HREE را نشان میدهند که به نحو بارزی با عیارهای طلای بدست آمده از این واحدها مطابقت دارد. غنیشدگی عناصرREE در واحدهای متاولکانیک فلسیک و مافیک و سریسیتشیست میزبان نسبت به واحدهای کمر پائین و کمر بالای خود, حدود ۱۰ برابر است, که معرف عملکرد شدید دگرشکلی و دگرسانی هیدروترمال در این واحدها میباشد. در کلریتشیستها و گنیس نواری کمر بالای ماده معدنی نیز که غیر دگرسان میباشند، الگوی پراکندگی این عناصر بصورت پهن با شیب کم و فاقد آنومالیEu میباشد. براساس Graf و Bence ۱۹۷۷ ، آنومالی منفی Eu در سنگهای دگرسان اطراف زون کانهزائی و آنومالی مثبت تا منفی آن در خود کانسار، میتواند به عنوان یک راهنمای مهم در اکتشافات لیتوژئوشیمیایی کانسارهای طلای کوهزائی و از جمله کانسار طلای قلقله مورد استفاده قرار گیرد.