لیلا سوری - دانشکده زمین شناسی، پردیس علوم، دانشگاه تهران
حسین رحیم پوربناب - دانشکده زمین شناسی، پردیس علوم، دانشگاه تهران
محمدعلی کاوسی - مدیریت اکتشاف وزارت نفت

سازند فهلیان (نئوکومین-آپسین) با ضخامت بیش از ٣٥٠ متر به طور عمده از سنگهای کربناته ساخته شده وسنگ مخزن مهم هیدروکربور در جنوب باختری ایران است. فروافتادگی دزفول و زون ایذه در منطقه مورد مطالعه توسط گسل پی سنگی ایذه از هم جدا میشوند و سازند فهلیان در این پژوهش در دو سوی این گسل مورد مطالعه قرار گرفته است. مرز زیرین سازند فهلیان در جنوب خاوری ایذه با سازند سورمه و مرز بالایی آن با سازند داریان ناپیوسته است. درحالیکه در فروافتادگی دزفول شمالی، مرز پایینی سازند فهلیان با سازند گرو پیوسته و مرز بالایی آن با سازند گدوان ناپیوسته میباشد. گسلههای پی سنگی در حوضه زاگرس نقش مهمی در کنترل رسوبگذاری حوضه ایفا کرده اند. شواهد تکتونیکی نشان میدهند که عملکرد گسلههای شمالی-جنوبی ایذه و کازرون در ژوراسیک و بیشتر کرتاسه، تغییرات جانبی شدیدی در رخسارههای رسوبی این دورهها ایجاد نموده- اند. سازند فهلیان نیز از این تغییرات بی بهره نبوده و در موقعیتهای متفاوت الگوهای رسوبی مختلفی را در بر میگیرد. مطالعات پتروگرافی دقیق و بررسی نمودارهای ژئوفیزیکی سازند فهلیان در منطقه مورد مطالعه به شناسایی ٤ کمربند رخساره ای اصلی پهنه جزرو مدی، لاگون، حاشیه پلاتفرم کربناته و دریای باز انجامید که ویژگیهای هر یک و نیز ضخامت آنها در برگیرنده تفاوتهای قابل ملاحظهای در برشهای مورد مطالعه میباشد و اساس این تفاوتها بر مبنای تکتونیک حوضه قابل توجیه است. بر اساس پژوهشهای قبلی انجام گرفته بر روی تکتونیک حوضه زاگرس، فعالیت گسل پی سنگی ایذه در کوه مانگشت (تنگ مالاقا) موجب ایجاد یک بلندی دیرینه(Paleo-high) در این ناحیه و در نتیجه رسوبگذاری نهشتههای کم عمق گردیده است. ارتباط دو برش مورد مطالعه در هنگام رسوبگذاری سازند فهلیان در طی عملکرد گسل پی سنگی ایذه قطع و یا بسیار محدود بوده و محیط رسوبی این سازند در برش سطحی کوه مانگشت (زون ایذه ) یک پلاتفرم جدا افتاده و در چاه هفتکل- ٦١ (فرو افتادگی دزفول شمالی)، یک شلف لبه دار تشخیص داده شده است.